Kan jij tegen de lobby van voedingsbedrijven op?

In Brussel voeren machtige voedingsmultinationals een intensieve lobby om hun belangen bij de politici te verdedigen. Het schijnt dat voedingsbedrijven jaarlijks voor ongeveer € 1 miljard aan deze lobby besteden. Dat is een boel geld en deze bedrijven betalen dat natuurlijk niet voor niets. 

Wat houdt die lobby eigenlijk in?

Opkomen voor je belangen, als voedingsmiddelenbedrijf, daar is toch niet veel mis mee? Er zijn wel meer bedrijven en instellingen die dat doen. Een lobby is in politieke kringen ook niet geheel vreemd. Het is een veel toegepaste praktijk.

Lobby. Liever gezond leven? Download het e-boek Gezond In 10 Stappen.

Maar vraag jij je wel eens af waarom je zo weinig wijs kan worden van de vreemde namen op het etiket van een product. Weet jij bijvoorbeeld wat de stofjes butylhydroxyaniol en butylhydroxtolueen zijn? (Ze kwamen beiden niet door de spellingcheck). Waarom word is dat zo?

Eigenlijk worden we steeds opnieuw bedonderd door de voedingsindustrie (1) en als consument heb je daar amper invloed in. Of toch wel? Ik geef je eerst een aantal voorbeelden van wat die lobby van voedingsbedrijven in Brussel doet.

1. Het kleurcode systeem

Met het kleurcode systeem zouden voedingsproducten voorzien worden van de kleuren rood, oranje en groen op de verpakking. Hiermee zouden consumenten gemakkelijk kunnen zien of een product gezond (groen), minder gezond (oranje) of ongezond (rood) was.

Dit systeem werkt al een aantal jaren prima in Groot Brittannië, maar het is in Europa afgeschoten. Volgens het Corporate Europe Observatory (CEO, hoe toepasselijk) is het Europees Parlement – dat hierover het besluit heeft genomen – gezwicht voor de lobby van de voedingsindustrie (2) (3). CEO kun je zien als de lobby waakhond van Europa.

Naar verluid zouden de voedingsbedrijven tezamen ongeveer € 1 miljard hebben besteed aan het beïnvloeden (lobbyen) van politici. Met succes dus.

2. Sterke lobby voor TTIP

Het Corporate Europe Observatory heeft ook eens bekeken hoeveel ontmoetingen Europese politici hadden met lobbyisten van bedrijven in de periode 2012 – 2013, ten tijde van de TTIP onderhandelingen.

In totaal bleken er 560 ontmoetingen te hebben plaatsgevonden, tussen lobbyisten van bedrijven en politici. Hiervan bleken er 520 tussen vertegenwoordigers van bedrijven te zijn (3). In deze blog schreef ik al dat TTIP er toch wel komt, omdat bepaalde groepen daar grote belangen bij hebben.

3. Stevia zou jarenlang zijn tegengehouden

‘Stevia is 300x zoeter dan suiker het bevat geen calorieën en negatieve bijwerkingen’, stelt professor Geuns van de Universiteit Leuven (5).

Je hebt minder grondstoffen nodig, stevia is niet verslavend en de zoetstof is geen dik maker. Stevia neutraliseert eveneens radicalen in het lichaam, die kanker of aderverkalking veroorzaken. De bloeddruk en de cholesterol verlagen erdoor en stevia heeft ook gunstige eigenschappen voor diabetici’, verklaart Geuns.

Nou, dit is toch prachtig nieuws? Je zou verwachten dat stevia dan gelijk wordt opgenomen als ingrediënt voor tal van voedingsmiddelen. Nee dus. Professor Geuns heeft 15 jaar gevochten om deze wonderbaarlijke zoetstof goed te laten keuren door de EFSA (European Food Savety Authority).

De professor wijdt dit aan de intensieve lobby van de voedingsindustrie. Geuns stelt zelfs dat er bij de EFSA mensen zetelen die werken voor bedrijven uit de voedings en de farmaceutische industrie (5).Hij stelt zelfs: ‘Wij denken in een democratie te leven, terwijl onze politici dansen naar de pijpen van de voedsellobby en farmaceutische lobby.’

4. Obesitas, een creatie van de voeding industrie?

Overgewicht en obesitas neemt toe, in de hele wereld en dat heeft een oorzaak. Natuurlijk is er meer eten beschikbaar, waardoor mensen automatisch meer gaan eten. Zo ben je geprogrammeerd. Je lichaam kan je zien als een calorie-innemende machine zonder een stopknop.

Dat mensen meer gaan eten komt ook door E-nummers zoals E-621 (glutamaat). Glutamaat is een intense smaakversterker die wordt toegevoegd aan enorm veel voedingsproducten, waaronder chips.

Heb jij je ooit afgevraagd waarom je een zak chips in 1x leeg eet? Aan chips wordt het stofje E-621 (glutamaat, Umami, Ve-tsin, natriumglutamaat …. dit E-nummer heeft meerdere namen) toegevoegd en dat prikkelt je hersenen op een dusdanige manier, dat je gewoon meer wilt eten. Vandaar dat die zak gewoon opgaat.

E-621 is aan talloze producten toegevoegd, waardoor mensen meer eten van die producten (6). Je vindt het zelfs in dieetproducten. Hoe kan het dat dit stofje ooit is goedgekeurd door de beleidsmakers?

5. Wie financieren preventieprogramma’s tegen overgewicht?

Er bestaan diverse programma’s op het gebied van het bestrijden en voorkomen van overgewicht. En er gaat een boel geld in om. Het blijkt echter dat diverse initiatieven – om overgewicht te voorkomen/bestrijden – juist gefinancierd worden door bedrijven die de producten verkopen die overgewicht in de hand zouden werken (7). Hoe vreemd is dat?

Denk je nu aan een lobby complot? Lees de tweet van gezondheidswetenschapper Jaap Seidell eens (8). Seidell is hoogleraar aan de VU in Amsterdam en doet al 35 jaar onderzoek naar overgewicht en obesitas. In de tweet stelt Seidell dat de lobby van de voeding industrie het overheidsbeleid ondermijnt tegen obesitas.

De lobby van voedingsbedrijven in Brussel is nogal omvangrijk (9). Waarom zouden bedrijven willen dat mensen dikker worden? Waarom willen dergelijke bedrijven hun dik makende producten beschermen, zodat ze verkocht blijven worden? En waarom gebruiken ze het geld, dat ze aan die lobby besteden, niet voor het ontwikkelen van gezonde producten?

Het antwoord hierop is natuurlijk; geld. Een stronk broccoli levert netto nu eenmaal minder op dan een bewerkte muesli reep of een fles frisdrank. Echter, al dat geknoei met ingrediënten maakt mensen dik en ongezond. Waarom knoeien die bedrijven niet met ingrediënten die wel gezond zijn? Zomaar een vraagje.

6. Wetenschappers die zich voor het karretje laten spannen

Naast een sterke lobby, financieren voedingsbedrijven ook wetenschappelijke onderzoeken naar voedingsmiddelen en hun effecten op de gezondheid (10). Die voedingsmiddelen verkopen zij zelf en je kunt op je klompen aanvoelen dat de conclusies van dergelijke onderzoeken enigszins gekleurd kunnen zijn. Ik druk mij netjes uit.

7. Marketing en marktontwikkeling

Marktontwikkeling houdt in dat een bedrijf een nieuwe markt aanboort om haar producten te verkopen. Zo kan een Nederlands bedrijf, dat producten in Nederland verkoopt, besluiten haar producten in het buitenland te gaan verkopen. Door de strategie van marktontwikkeling, neemt de omzet van het bedrijf toe.

Een mooi voorbeeld van marktontwikkeling is het verzinsel van tussendoortjes. Vroeger aten mensen een appel als tussendoortje, maar tegenwoordig ligt de supermarkt vol met dergelijke (calorie- en suikerrijke) producten.

Eigenlijk is een tussendoortje nutteloos. Maar uit commercieel oogpunt zijn ze erg waardevol. Vandaar dat voedingsbedrijven deze producten promoten, want het levert geld op (11).

En, wat kan jij hiermee?

Jij kan de lobby in Brussel natuurlijk niet stoppen en dat hoeft ook helemaal niet. Maar je kan wel wat doen aan de uitkomsten van die lobby. Als jij – en een boel andere mensen – de producten van de voedingsmultinationals niet koopt, dan verdienen die bedrijven een stuk minder.

Koop bijvoorbeeld meer streek- en seizoensproducten, of verbouw zelf wat groente. Kook geen frisdrank drinkt en chips meer eet eet volle ontbijtgranen in plaats van bewerkte cruesli en cornflakes. Bedrijven komen alleen in actie als een stuk minder verdienen

In de VS hebben fastfood en frisdrankbedrijven het momenteel moeilijk, omdat veel mensen hun producten niet meer kopen. Besef dus even dat jij de macht hebt. Jij bepaalt wat zo’n bedrijf in de schappen van een supermarkt kan zetten. De kassa is als het ware de scheidsrechter.

Indien jij gezond eten en drinken koopt (en blijft kopen), dan ondermijnt dat de financiële positie van zo’n onderneming en daardoor daalt haar macht. Wanneer jij die meuk niet meer koopt, dan wordt het bedrijf gedwongen om keuzes in haar assortiment te maken. Als maar genoeg mensen kiezen voor ‘gezond’, dan zal zo’n bedrijf ‘gezond’ verkopen.

Om je een beetje op weg te helpen, hoop ik je wat inspiratie te geven met deze tips:

1. Koop onbewerkte voeding

De lobby van de voedingsindustrie bevat veel bedrijven die bewerkte producten verkopen. Denk hierbij aan chips, frisdrank, zuiveltoetjes, kant-en-klaar maaltijden en snacks. Laat deze producten in de winkel liggen en koop gewoon broccoli, spinazie, uien, noten, paprika’s en noem het maar op. Maak er zelf wat lekkers van.

Heb je inspiratie nodig om er wat lekkers van te maken? Check dan de receptenpagina even. Daar vind je tal van gezonde en vooral lekkere (en makkelijk te bereiden) recepten.

2. Bewegen

Zorg ervoor dat je je fit voelt. Dit bereik je onder andere door lichaamsbeweging. Ideale manieren om snel fit te geraken zijn HITT, CrossFit en Bootcamp. Natuurlijk kan je ook gewoon veel wandelen en fietsen. Waarom zou je meer bewegen? Nou, als je meer beweegt, dan voel je je fitter. En als je je fitter voelt dan is de kans een stuk groter dat je iets ‘gezonds’ wilt eten.

Daarnaast stimuleer je de afgifte van zogenaamde feelgood stofjes endorfine en dopamine. Door deze stofjes voel je je lekker.

3. Zorg dat je stress ontlaadt

Iedereen ervaart stress en dat is op zich niet zo erg. Je hebt niet voor niets neurotransmitters gekregen (adrenaline en cortisol) die geactiveerd worden bij stress. Het is echter belangrijk dat je de stress ontlaadt. Waarom is dat belangrijk? Nou, dat is belangrijk omdat je door stress trek kan krijgen in hartige, vettige of soms zoete verleidingen. En die verleidingen worden verkocht door….. juist!

4. Drink veel water

Drink water als je dorst hebt. Water bevat 0 calorieën en het zorgt ervoor dat afvalstoffen gemakkelijk je lichaam verlaten. Frisdrank bevat relatief veel calorieën, die je vrij snel dik kunnen maken. Het is dan ook niet voor niets dat mensen minder frisdrank drinken. Water kost ook niet veel.

5. Slaap

Iedereen slaapt wel eens te weinig. Dus waarschijnlijk ben jij ook wel bekend met dat gevoel dat je kan hebben na een minder goede nachtrust. Je voelt je de hele dag een beetje leeg en je hebt trek in iets hartigs, iets zoets of iets vets. Een goede nachtrust helpt je om dergelijke gevoelens te voorkomen, zodat je niet in de verleiding hoeft te komen om daadwerkelijk iets hartigs, iets zoets of iets vets te eten.

Ik hoop dat je weer iets kan met deze informatie. Je ziet dat je niet veel invloed hebt om hetgeen er in de winkel wordt aangeboden. Niet alleen in de winkel overigens, je vindt die producten ook bij pompstations, stationsrestauraties en eigenlijk overal waar je eten kan krijgen.

Maar uiteindelijk bepaal jij of dat bewuste product de winkel verlaat. Als jij het daar laat liggen – en een hoop andere mensen doen dat ook – dan bestaat de kans dat een producent van dergelijke producten haar strategie aanpast en gezondere producten gaat verkopen.

Zie dit als jouw lobby tegen ongezonde producten waar jij toch geen invloed op hebt en voor gezonde voedingsmiddelen, waar jij wel invloed op kan hebben.

Meer weten?

Als je meer wilt weten over gezond eten, koop dan het e-boek Gezonde Voeding. In Gezonde Voeding ontdek je veel meer over de reden dat je nu eet wat je eet en wat je beter zou kunnen eten. Ook ontvang je een gratis receptenboekje.

Bronnen:
(1) http://www.elsevier.nl/Economie/blogs/2013/7/We-worden-voortdurend-bedonderd-door-de-voedingsindustrie-1307608W/
(2)http://www.joop.nl/opinies/detail/artikel/3844_europees_parlement_zwicht_voor_zware_lobby_voedingsindustrie/
(3) http://corporateeurope.org/international-trade/2014/07/who-lobbies-most-ttip
(4) http://www.ftm.nl/exclusive/lobbyisten-voedingsindustrie-smullen-van-ttip/

(5) http://www.vilt.be/Pleitbezorger_stevia_hekelt_lobby_voedingsindustrie
(6) http://goedgezond.info/2014/12/obesitas-creatie-van-de-voedingsindustrie-en-suikerlobby/
(7) http://www.fabmagazine.nl/2015/03/over-dikke-kindjes-en-de-overheid-jogg-jongeren-overheid-grof-geld/
(8) https://twitter.com/jaapseidell/status/594011768860626944
(9) http://www.nrcq.nl/2015/09/13/de-voedsellobby-loopt-de-deur-plat-bij-europese-politici-net-als-de-tegenlobby

(10) http://apokalypsnu.nl/2015/08/30/hoe-wetenschappers-zich-prostitueren/
(11) http://www.nrcq.nl/2014/11/02/hoe-tussendoortjes-ons-zijn-aangepraat-door-de-voedingsindustrie

Matthijn Tromp Voeding en lifestyle coach

Voel jij je niet fit? Zit je kleding niet lekker? Voel jij je onzeker over je lichaam? Heb je weinig energie om leuke dingen te doen? Zonde! Dat kan echt anders. Ik kan en wil je graag helpen omdat ik oprecht geloof in de kracht van de juiste voeding en de juiste leefstijl. Ik ben gediplomeerd voedingscoach en ervaringsdeskundige. Alles wat ik weet deel ik met je (en de 100.000 andere maandelijkse bezoekers van deze website) in de artikelen die ik regelmatig post, via de e-boeken die ik in eigen beheer uitgeef en door persoonlijk voedingsadvies te geven via mijn online voedingsadviespraktijk NLbewustvoedingsadvies. Ik leef het zelf en het werkt echt!