De richtlijnen van de Gezondheidsraad. En dan?

Begin november kwam de Gezondheidsraad met de nieuwe richtlijnen voor gezonde voeding. De oude richtlijnen stamden uit 2006 en sinds die tijd is er een hoop veranderd en een boel bekend geworden over de effecten van voeding op je gezondheid en je welzijn. Fijn dus dat de Gezondheidsraad ons richtlijnen geeft, waaraan wij ons kunnen vasthouden. Of toch niet? Wat mij enorm opviel is de wat lauwe reactie van de media en van de mensen. Hoewel er veel over werd gesproken, reageert de Nederlander – naar mijn idee – vrij sceptisch en gelaten op de richtlijnen. Toch is het wel handig er kennis van te nemen, omdat dit de officiële richtlijnen zijn waarop onder andere het Voedingscentrum haar voedingsadviezen baseert. 

Wat is de Gezondheidsraad?

De Gezondheidsraad bestaat uit ongeveer 170 professoren die de regering adviseren op het gebied van volksgezondheid en gezondheidsonderzoek. De Gezondheidsraad is een onafhankelijk wetenschappelijk adviesorgaan die de Richtlijnen voor Gezonde Voeding adviseert.Gezondheidsraad. Meer weten over gezond leven? Lees het e-boek Gezond In 10 Stappen.

Maar hoe onafhankelijk zijn die professoren, die verbonden zijn aan universiteiten waar het onderzoek veelvuldig gefinancierd wordt door de voedingsindustrie?

Het is gewoon, zomaar een vraagje.

Maar goed, op basis van wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van voeding op de 10 meest voorkomende chronische ziekten – zoals hart- en vaatziekten, diabetes en diverse vormen van kanker – heeft de Gezondheidsraad haar richtlijnen geformuleerd.

Ziekten lijken dus centraler te staan dan het voorkomen van overgewicht en obesitas. En dat vind ik vreemd, want juist overgewicht en obesitas verhogen de kans op de chronische aandoeningen, zoals bovengenoemd.

De richtlijnen van de Gezondheidsraad

De richtlijnen komen er in het kort op neer dat je er goed aan doet om minder (rood) vlees, vis en suikerhoudende dranken te consumeren en dagelijks zo’n 90 gram bruin brood en minimaal 2 porties zuivel te nemen. Ook zou je er goed aan doen om roomboter te vervangen voor margarine en doe je er goed aan om dagelijks 200 gram groente en fruit te eten.

Oh ja, je zou ’s ochtends net zo goed cola kunnen drinken als verse sinaasappelsap. Omdat verse sinaasappelsap net zoveel suiker zou bevatten als een glas cola.

Cola voor verse jus?

Dat de Gezondheidsraad verse sinaasappelsap gelijk stelt aan cola (2), vind ik bijzonder vreemd. In cola vind je eigenlijk alleen maar lege calorieën, waaronder (toegevoegde) suikers. In verse sinaasappelsap zitten ook nog vitaminen en mineralen. Je mag voor jezelf beslissen of jij dit advies van de Gezondheidsraad opvolgt. Ik doe dat in ieder geval niet.

Margarine voor roomboter?

Het advies van de Gezondheidsraad om roomboter te vervangen voor margarine en vloeibare bak- en braadvetten vind ik ook vreemd. Juist in dergelijke producten zit vrij veel omega 6, wat ontstekingen in je lichaam bevordert (3).

Omega 6 is in de basis niet slecht voor je, zeker niet in de juiste verhouding met omega 3, maar ons eten bevat veel te veel omega 6, waardoor het ontstekingen kan veroorzaken. Ook is allang gebleken dat verzadigd vet geen relatie heeft met hart- en vaatziekten (4). Lees dit artikel anders even over roomboter ten opzichte van margarine.

Zuivel?

Onlangs is er weer een boek uitgebracht over de ongezonde eigenschappen van melk (Melk de witte sloper). Niet voor niets lijkt mij. Volgens de richtlijn van de Gezondheidsraad doe je er goed aan om 2 porties zuivel per dag te nuttigen. Maar er zijn betere manieren om aan je calcium te komen (5).

Minder vis?

Vis zit bomvol met gezonde omega 3 vetten. De Gezondheidsraad geeft als richtlijn om nu nog maar 1x per week vis te eten. Dit was voorheen 2x per week. Waarom adviseren ze dat? Het lijkt erop dat de vissector het niet erg lijkt te deren (7).

Voedingssupplementen niet nodig?

De Gezondheidsraad geeft aan dat voedingssupplementen niet nodig zijn, behalve bepaalde bevolkingsgroepen zoals ouderen, vrouwen die zwanger willen worden en mensen die weinig aan zonlicht worden blootgesteld. Echter, door de landbouwtechnieken bevatten gewassen tegenwoordig significant minder voedingsstoffen als pakweg 30 jaar geleden (8).

Het lijkt mij derhalve wel handig om af en toe een – kwalitatief goede (en geen synthetische) – vitaminepil te nemen. Vooral vitamine B12 en het mineraal magnesium zijn belangrijk voor het goed functioneren van je lichaam.

Deze richtlijnen van de Gezondheidsraad vind ik dus wat vreemd. Maar gelukkig zijn er ook richtlijnen waar ik mij prima in kan vinden.

Goed idee

De Gezondheidsraad stelt dat je er goed aan doet om minder rood vlees te eten en vooral bewerkt vlees te vermijden. Dat is – naar mijn mening – een goed besluit. Ik zou zelf verder zijn gegaan door te stellen dat mensen er goed aan doen om minder bewerkte voeding te eten.

Ook stelt de Gezondheidsraad om meer plantaardig te eten. Dus meer groente, fruit, noten, bonen, peulvruchten, kikkererwten, spliterwten en linzen. Ik kan je dit van harte aanbevelen. Bonen, erwten en linzen zitten vol gezonde eiwitten en vezels. Ze kunnen je zelfs helpen om een beetje af te vallen.

Vloeibare oliën zoals olijfolie krijgt ook de goedkeuring van de Gezondheidsraad en ook wordt gesteld dat je minder alcohol dient te drinken. Dat is niet zo verwonderlijk.

Een bijzonder goed idee

Het vervangen van frisdrank voor water, thee en gefilterde koffie vind ik een goed idee van de Gezondheidsraad. Frisdrank bevat heel veel calorieën en verzadigd niet of nauwelijks. Ongemerkt krijg je – door het drinken van fris – dagelijks al snel een overschot aan calorieën binnen, waardoor de kans op overgewicht stijgt. Met alle gevolgen van dien.

Tot slot stelt de Gezondheidsraad ook dat je er goed aan doet om dagelijks minder keukenzout te nuttigen. De Gezondheidsraad stelt een maximum van 6 gram per dag. Het vermijden van bewerkte voeding helpt je hierbij enorm, want daar is vaak veel zout aan toegevoegd.

En, wat kan jij hiermee?

De nieuwe richtlijnen van de Gezondheidsraad zijn niet geheel vernieuwend en in sommige opzichten zelfs een beetje achterhaald te noemen. Maar goed, wat kan jij er dan mee? Nou, deze richtlijnen worden de komende jaren gebruikt door tal van organisaties en instituten.

Denk hierbij aan het Voedingscentrum en ook aan voedingsdeskundigen en aan de voedingsindustrie. Doordat de Gezondheidsraad stelt dat je er goed aan doet om geen frisdrank meer te drinken, kan je ervan uitgaan dat deze industrie met een antwoord komt.

Dit geldt ook voor de bedrijven die de supermarkten vullen met bewerkte producten. Als mensen minder zout in hun producten willen, dan zullen die bedrijven daar gehoor aan geven. Als zij dit niet doen, dan verkopen zij immers minder en dat is niet de bedoeling.

Maar dan? Wat stoppen zij dan in hun producten om het lekker te laten smaken? Als zout in de ban wordt gedaan, dan zal de industrie opzoek gaan naar een andere smaakmaker (E-nummer).

Iets soortgelijks is gebeurd met suiker. Toen consumenten beseften dat suiker niet zo gezond was, heeft de voedingsindustrie tal van andere zoetstoffen ontwikkeld. Aspartaam is hier een voorbeeld van maar ook High Fructose Corn Syrup. Als je nu een etiket leest, dan kun je verschillende zoetstoffen tegenkomen. Het heet dan geen suiker, maar het lijkt er wel erg veel op.

Meer weten?

Dus, wat kan je doen? Zelf vind ik het erg prettig dat ik veel weet over gezond eten, zodat ik zelf in staat ben om gezonde keuzes te maken. Als jij ook meer wilt weten over hoe je gezond (en ook heel erg lekker) eet, download dan het e-boek Gezonde Voeding.

Wil je meer weten over gezond leven, een gezond gewicht en lekker genieten? Lees dan het e-boek Gezond In 10 Stappen.

Bronnen:
(1) https://nl.wikipedia.org/wiki/Gezondheidsraad
(2) http://nos.nl/artikel/2067110-sinaasappelsap-net-zo-slecht-als-cola.html
(3) http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3144295/
(4) http://www.voedingnu.nl/geen-relatie-tussen-hart-en-vaatziekten-en.236486.lynkx
(5) http://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/calcium-full-story/
(6) http://www.nrc.nl/next/2015/11/06/voedingsindustrie-verdeeld-over-nieuw-advies-1554217
(7) http://www.nrc.nl/next/2015/11/06/voedingsindustrie-verdeeld-over-nieuw-advies-1554217
(8) http://www.uitdaging.net/gezond/landbouw.html

Matthijn Tromp Voeding en lifestyle coach

Voel jij je niet fit? Zit je kleding niet lekker? Voel jij je onzeker over je lichaam? Heb je weinig energie om leuke dingen te doen? Zonde! Dat kan echt anders. Ik kan en wil je graag helpen omdat ik oprecht geloof in de kracht van de juiste voeding en de juiste leefstijl. Ik ben gediplomeerd voedingscoach en ervaringsdeskundige. Alles wat ik weet deel ik met je (en de 100.000 andere maandelijkse bezoekers van deze website) in de artikelen die ik regelmatig post, via de e-boeken die ik in eigen beheer uitgeef en door persoonlijk voedingsadvies te geven via mijn online voedingsadviespraktijk NLbewustvoedingsadvies. Ik leef het zelf en het werkt echt!