Cortisol is een zogenaamde steroïde welke in actie komt nadat je lichaam de neurotransmitter adrenaline heeft aangemaakt. Je lichaam maakt cortisol aan tijdens stresssituaties. Voor de korte termijn heb je baat bij cortisol. Cortisol maakt namelijk deel uit van je overlevingsmechanisme. Maar door een toename van stress in het dagelijkse leven, zorgt cortisol juist voor ongezonde situaties. Zo zorgt cortisol bijvoorbeeld voor meer glucose in je bloed, waardoor je bloedsuikerspiegel stijgt. Dit is een natuurlijk proces, je kunt dit niet tegen gaan. Vervolgens maakt je lichaam insuline aan, zodat de glucose in je lichaamscellen opgenomen wordt. Bij glucose overschotten (en die zijn er) zorgt cortisol voor de opslag van glucose in je vetcellen. Een van de negatieve aspecten van cortisol is dus dat het je dik kan maken. Het probleem van onze huidige tijd is dat heel veel mensen teveel voedingsmiddelen eten, die de bloedsuikerspiegel laten stijgen en dat er teveel stress is.
Wat is cortisol en wat doet het?
Cortisol is een steroïde die, net als adrenaline, in de bijnier wordt aangemaakt. Cortisol wordt ook wel het stresshormoon genoemd, net als adrenaline. Deze naam heeft het te danken omdat het vrijkomt bij elke vorm van stress.
Cortisol heeft grote invloed op je immuunsysteem, je slaap en je verteerproces. Daardoor speelt cortisol een hele belangrijke rol in je gezondheid en in overgewicht. Als je bijvoorbeeld wilt afvallen, dan is het cruciaal om stressproblematiek aan te pakken. Helaas lukt veel mensen dit niet.
Hoe werkt cortisol?
We gaan eerste eens kijken hoe cortisol werkt.
Net als adrenaline behoort cortisol tot je overlevingsmechanisme. Wij mensen zijn geprogrammeerd om te overleven. Hierover later in dit artikel meer.
Wat gebeurt er in je lichaam bij stress?
Wanneer je in een stress situatie geraakt dan maakt je lichaam als eerst adrenaline aan. Door de adrenaline gaat o.a. je hart sneller gaat kloppen zodat je in staat bent te vechten of te vluchten. Adrenaline maakt je ook alert.
Adrenaline zorgt ervoor dat je direct snel en adequaat kunt handelen.
Na dit moment – wat slechts een aantal seconden duurt – maakt je lichaam cortisol aan. Cortisol zorgt ervoor dat je in staat bent om voor een langere periode het hoofd kan bieden aan de bedreigende situatie. Wegrennen bijvoorbeeld, of vechten.
Door dit overlevingsmechanisme ben je dus in staat om op het moment (door de adrenaline) snel en adequaat te handelen en dit voor een langere periode te doen (door de cortisol). Hierbij kun je denken aan hard rennen (voor een wild beest) en langdurig harder werken zoals dit tegenwoordig vaak het geval is.
Hoe doet cortisol dat?
Cortisol verhoogt, om de langdurige inspanningen mogelijk te maken, je bloedsuikerspiegel. Hierdoor komt er extra glucose in je bloed. Glucose is energie en daardoor zijn je spieren in staat om een fysieke inspanning te leveren en deze voor een langere tijd vol te houden.
Glucose levert dus de energie die je lichaam in stress situaties juist nodig heeft.
De beschikbare energie wordt aangewend om te kunnen vluchten of vechten, zodat je de gevaarlijke situatie overleeft. Je lichaam “ziet” het verschil niet tussen het vechten met een wild dier of de stress die je ervaart als gevolg van kantoorleed, een niet lekker lopende relatie, een file of andere zorgen.
Tegenwoordig vluchten en vechten we niet meer met wilde dieren
De extra energie die cortisol (glucose) levert wordt tegenwoordig veelal aangewend om harder te kunnen werken, of langer in een relatie blijven zitten die niet loopt of een file te trotseren.
Het maakt voor je lichaam niet uit of je wilt vechten, vluchten of dat je je irriteert aan je collega of je zwager.
Denk bij de stress situatie aan dingen die we allemaal dagelijks meemaken, of herkennen zoals een lastige relatie, een reorganisatie op je werk of spanningen op kantoor.
Je lichaam is eigenlijk maar met 1 ding bezig en dat is overleven.
Meer wilt weten over de steroïde cortisol, adrenaline en andere neurotransmitters? Lees dan het populaire e-boek Van Stress Naar Geluk. Je staat versteld hoe enorm belangrijk zo’n klein stofje voor je is.
Wanneer wordt cortisol dus aangemaakt?
Cortisol maak je aan vanwege een stress situatie en wanneer de adrenaline door je lichaam giert. Het positieve aspect is dat je nodige inspanning, lang kunt volhouden. Dit had in prehistorische tijden erg veel nut, omdat onze voorouders wel eens door een wild beest werden opgejaagd.
In prehistorische tijden kon het aanblik van een wild dier, een naderende storm of een voedseltekort leiden tot de dood. Natuurlijk wilden onze voorouders dit voorkomen. De adrenaline en de cortisol heeft hen destijds dus flink geholpen.
Maar nu?
Tegenwoordig is het wilde beest, vervangen door stress, fileleed, zorgen over je kinderen, financiële vraagstukken, een naderende reorganisatie, economische tegenslag, een naderende deadline, een moeilijke relatie en noem het maar op.
Stress is “all over”. Talloze mensen ervaren dagelijks stress en dit is niet gezond.
Stress als normaal?
Een beetje herhaling, dit stukje. Maar veel mensen beseffen dit niet omdat stress “normaal” is geworden. Wie ervaart het nou niet?
Laat mij je dit vertellen: Stress is mega ongezond voor ons lichaam. Het sloopt ons van binnen uit. Stress kan niet alleen leiden tot overgewicht, het vergroot ook het risico op een hartaanval (doodsoorzaak nummer 1!!)
Het positieve effect van cortisol – het overleven – wordt nu een negatief omdat de stress niet tijdelijk is. De stress is chronisch.
Hoeveel mensen kampen met stress?
Ongeveer 1.000.000 Nederlanders kampen met chronische stress. Wat gebeurt er eigenlijk in je lichaam wanneer je chronische stress ervaart? Bepaalde lichaamsprocessen worden op “stop” gezet omdat overleven belangrijker is dan andere zaken. Dit is een ongezonde situatie.
Juist door de adrenaline en de cortisol, die je helpen te overleven, worden bepaalde lichaamsprocessen en organen voor een belangrijk deel op stop gezet. Ik zal je vertellen hoe dit in zijn werk gaat.
Hoe werkt dat?
Je lichaam beoordeelt de vlucht- of vechtreactie als prioriteit. Het is immers belangrijker dat je de situatie overleeft, dan dat op zo’n moment je haar groeit, je eten verteert of dat je van een wondje herstelt. Voor een paar momenten is dit niet erg, maar als dit te lang duurt, dan kunnen serieuze gezondheidsklachten ontstaan.
Juist doordat stress chronisch is, bevindt je lichaam zich continu in een overlevingsmodus. Dit proces speelt bij vele mensen dagelijks een rol in hun leven. Wellicht ben je het gevoel zelfs normaal gaan vinden.
Wat zijn de gevolgen van een langdurige productie van cortisol? Een gelukkig en gezond leven?
Als je meer wilt weten over cortisol, adrenaline en de andere neurotransmitters, lees dan het e-boek Van Stress Naar Geluk.
Wat als je lichaam cortisol te lang aanmaakt?
Er zijn veel negatieve gevolgen te noemen van een te lange productie van cortisol. Een van de nadelige gevolgen is de onderdrukking van je immuunsysteem. Je bent dus vatbaarder voor ziektes en virussen.
Hieronder lees je 3 negatieve effecten die cortisol teweeg kan brengen.
1. Risico’s op ziektes neemt toe
Het immuunsysteem biedt normaal gesproken weerstand tegen allerlei lichaamsvreemde stoffen en het bestrijdt ook kankercellen. Echter, door de onderdrukking van het immuunsysteem is je lichaam minder goed in staat om zichzelf te beschermen tegen ontstekingen, virussen en, op de langere termijn, tegen tumoren.
Hierdoor ben je dus vatbaarder voor ziektes en ook voor chronische aandoeningen zoals kanker en hart- en vaatziekten.
2. Risico’s op overgewicht neemt toe
Cortisol stimuleert de aanmaak van het hormoon insuline. Insuline zorgt ervoor dat glucose en andere voedingsstoffen door je lichaamscellen worden opgenomen. Een prima systeem.
Echter, wanneer deze lichaamscellen, zoals de cellen van je spieren, vol zitten dan zorgt de insuline ervoor dat de glucose overschotten netjes worden opgeslagen in je vetreserves. Hierdoor neemt je vetmassa toe en loop je een kans op overgewicht.
Vetreserves vormen een energiebron, waarover je lichaam kan beschikken wanneer er minder glucose in de bloedbaan zit. Je lichaam schakelt dan – wanneer het proces goed werkt – over op vetverbranding. Dit gebeurt onder andere tijdens je slaap.
In het geval van chronische stress werkt dit proces een beetje anders. Het hormoon insuline werkt namelijk maar 1 kant op. Het bergt glucose op in je vetcellen. Tegelijkertijd blokkeert insuline de mogelijkheid van je lichaam om de vetcellen aan te wenden voor energie.
Een van de gevolgen hiervan is, is dat je dikker wordt omdat je lichaam de vetreserves niet kan aanwenden voor energie.
Van Stress naar Geluk
Gaan adrenaline, endorfine en cortisol ook met jou aan de haal? Heb je last van stress, depressiviteit, spanningen, slapeloosheid of voel je je gewoon niet lekker? Neem de controle weer terug.
In het populaire e-boek Van Stress Naar Geluk ontdek je hoe je deze (en andere) belangrijke neurotransmitters in je voordeel laat werken.
3. Andere gezondheidsrisico’s
De extra aanmaak van cortisol speelt, ook een rol bij je nachtrust, je seksleven, je spijsvertering en zelfs het ontstaan van hart- en vaatziekten en kanker. Niet zo mooi dus.
Hoe los je het op?
Hoe zorg je ervoor dat je minder cortisol aanmaakt? Allereerst is het van belang dat je dagelijks stress ontlaadt. Dagelijks bouw je stress op, dus stijgt het cortisol niveau.
Een van de meest effectieve manieren om je te ontladen van stress is lichaamsbeweging. Door lichaamsbeweging ontspan je en maak je ook nog eens de zogenaamde feel good neurotransmitters aan. Dit zijn dopamine en endorfine.
Een andere neurotransmitter die een belangrijke rol kan spelen is serotonine. Maar goed, wil je meer weten over cortisol en de andere neurotransmitters? Lees dan het e-boek Van Stress Naar Geluk.
Van Stress naar Geluk
Gaan adrenaline, endorfine en cortisol ook met jou aan de haal? Heb je last van stress, depressiviteit, spanningen, slapeloosheid of voel je je gewoon niet lekker? Neem de controle weer terug.
In het populaire e-boek Van Stress Naar Geluk ontdek je hoe je deze (en andere) belangrijke neurotransmitters in je voordeel laat werken.
Wil jij overigens ook meer uit je leven halen? En heb je het gevoel dat iets je tegenhoudt, lees dan de nieuwe editie van het e-boek Wat Je Denkt Ben Jezelf. Je bevrijdt jezelf letterlijk van je belemmeringen.
Zoals je al kon lezen ervaren zo’n 1.000.000 mensen in Nederland dagelijks stress. Ze werken te hard of teveel en ze voelen zich niet lekker. Al die spanningen en druk hebben zijn weerslag op ons lichaam en op onze gezondheid. Kijk maar om je heen.
Hoeveel mensen zijn er wel niet te dik en sinds wanneer is ziek zijn normaal? Cortisol speelt hierin een belangrijke rol, maar ja hoe verander je het? In het e-boek Gezond in 10 stappen lees je welke stappen je het beste kunt zetten.
Wil jij afvallen en lukt het je steeds maar niet? Geen punt, lees het e-boek Eerste Hulp bij Verantwoord Afvallen maar eens. Je ontdekt waarom het steeds maar niet lukte. Natuurlijk ontdek je ook wat wel werkt. En dat is wat je wilt, toch?
NLbewustvoedingsadvies
Ik kan je ook persoonlijk adviseren op het gebied van gezond eten en afvallen (en op dat streefgewicht blijven). Tijdens een persoonlijk en online gesprek gaan we lekker diep in op jouw situatie en krijg je handvatten die jij in je huidige patronen kunt inpassen.
Je hebt immers niets aan inzichten die je toch niet kan toepassen, zoals “meer sporten”, “minder eten” enzo. Boek dus ook een online consult voor voedingsadvies. Ik heb er zin in!
Ik reageer binnen 24 uur. Boek snel omdat ik mijn agenda redelijk snel vol loopt
Wil jij ook de maandelijkse update ontvangen? Af en toe stuur ik je een mailtje vol met gezonde tips en inzichten die je leven gezonder en leuker kunnen maken.