Wil je diëten? Welk dieet doet je wat?

De vakantie zit er weer (bijna) op en je hebt het erg gezellig gehad. Iets te gezellig, zo zeggen de de cijfers van je weegschaal. Wellicht merk je het ook aan een vetrolletje links of rechts. In ieder geval, je wilt het er vanaf hebben. Veel mensen zoeken dan hun heil diëten. Diëten beloven je mooie resultaten. Sommige diëten beloven je zelfs dat de resultaten blijvend zijn. Maar goed, diëten is een bloeiende miljardenindustrie, die inspeelt op je gevoel. Maar als die industrie werkelijk zou doen wat het belooft – afvallen – dan zou de industrie na verloop van tijd niet meer bestaan. Deze blog gaat dus over diëten, wat je kunt doen, wat werkt en wat je maar beter kunt laten. 

Waarom tijdelijke diëten amper werken

Veel mensen die willen afvallen, kiezen ervoor om te gaan diëten. Er bestaan talloze diëten waar je uit kunt kiezen en ik denk dat je er zelf ook wel een flink aantal kunt opnoemen. De meeste van die diëten hebben (grofweg gesteld) 3 dingen met elkaar gemeen:

1. De diëten zijn tijdelijk
2. Ze schrijven vrij strikt voor wat je wel en niet mag
3. De resultaten zijn tijdelijk

Je zou ook nog kunnen zeggen dat ze moeilijk vol te houden zijn. Of dat je in de eerste paar weken goede resultaten merkt (je valt af), maar dat die resultaten na verloop van tijd minder worden. Maar goed, dergelijke ervaringen zijn voor iedereen anders.

Waarom werken de meeste diëten niet?

Omdat het bij diëten vaak gaat om calorierestricties – minder calorieën eten dan dat je nodig hebt – of het uitsluiten van bepaalde voedingsbronnen – zoals koolhydraten – vinden er in je lichaam een aantal opmerkelijke dingen plaats. Je lichaam begrijpt de nieuwe situatie namelijk niet. Je lichaam beoordeelt bijvoorbeeld de diëten die uit calorierestricties bestaan, als een vorm van hongersnood. Wat gebeurt er?

Daling metabolisme

Doordat je lichaam dergelijke diëten beoordeelt als hongersnood, schakelt je lichaam over in de zogenaamde crisisstand. Dit is een stand waarbij je lichaam zuiniger omgaat met de energie – de calorieën – die het nog wel binnen krijgt. Deze crisisstand heeft tot gevolg dat je metabolisme daalt en daardoor verbrand je automatisch minder calorieën. Dat is niet wenselijk, want als je wilt afvallen dan zul je toch echt meer calorieën dienen te verbranden.

Spiermassa wordt kleiner

Doordat je lichaam wel calorieën nodig heeft om normaal te functioneren – denk hierbij aan het kloppen van je hart, het verteren van je eten, het herstel van weefsel en het goed functioneren van je hersenen – onttrekt het die calorieën aan je spiermassa. Je spiermassa wordt dus opgestookt om de calorieën die je niet eet, toch te kunnen verbranden.

Je spieren zijn echter een hele grote calorie-verbrander. Je hebt dus baat bij meer spiermassa. Je doet er dus goed aan om je spiermassa te laten toenemen in plaats van af te laten nemen.

Jojo

Het jojo-effect ontstaat doordat dat je lichaam gewend is geraakt aan de caloriebeperking. Dit duurt doorgaans een aantal weken. Vanaf dat punt val je nauwelijks meer af. Sterker, als je nu meer gaat eten, dan kom je juist aan. Want je lichaam beoordeelt die extra calorieën als overschot en derhalve worden ze opgeslagen in je vetreserves. En dat was nu juist niet de bedoeling van je dieet.

Wat zegt de expert?

Prof. Dr. Jaap Seidell doet al meer dan 35 jaar onderzoek naar overgewicht en brengt met initiatieven – zoals het JOGG (Jongeren op Gezond Gewicht) – veranderingen aan in de levensstijl van mensen met overgewicht. Over diëten zegt hij het volgende:

”Geen enkel dieet dat snel gewichtsverlies belooft is goed. Tien of twintig kilo verliezen in twee of drie maanden tijd kan iedereen en het kan op veel manieren. Vrijwel ieder dieet is dan goed: sherry, brood, Montignac, de drankjes, poeders en repen die bij de drogist in het schap staan, het maakt niet uit. Verzin iets nieuws en het heeft altijd succes. Als het maar een voorschrift is met extreem weinig calorieën. Het is heel populair, vooral in deze tijd voor de zomer. Maar vrijwel iedereen die snel afvalt, krijgt de kilo’s er weer bij zodra hij of zij met het strenge lijnen stopt.”

Een aantal verschillende diëten op een rijtje

Ik heb een aantal diëten, die veel voorkomen, voor je uiteengezet. Bij deze opsomming ben ik ervan uitgegaan dat je wilt afvallen. Een aantal van de onderstaande diëten kunnen namelijk ook voor andere doeleinden worden aangewend.

1. Eiwit dieet

Diëten waarbij je het aandeel eiwitten opschroeft ten koste van de andere voedingsbronnen (koolhydraten en vetten), kunnen best effectief zijn. Vaak worden bij dergelijke diëten het aantal koolhydraten verminderd. Eiwitten werken erg verzadigend en het zijn prima bouwstenen voor je lichaam.

2. Koolhydraatarm dieet

Koolhydraten staan er niet zo goed bij tegenwoordig. Ze zouden allerlei chronische aandoeningen en overgewicht veroorzaken. Het is echter nogal een verschil welk type koolhydraat je naar binnen werkt. Veel bewerkte voedingsmiddelen bevatten geraffineerde (enkelvoudige) koolhydraten. Deze worden ook wel de snelle suikers genoemd. Dit type koolhydraat vind je in wit brood, chips, junk food en tal van andere voorverpakte en bewerkte producten.

Enkelvoudige koolhydraten spelen een belangrijke rol in het ontstaan van overgewicht. De andere koolhydraten zijn de complexe koolhydraten. Dit vind je veelal in volkoren producten en in groente en fruit. Je hebt koolhydraten nodig voor het goed functioneren van je spieren en je hersenen.

Het is dus niet verstandig om alle koolhydraten te schrappen, maar juist om de goede te kiezen. Bij diëten die koolhydraten beperken worden veelal de enkelvoudige koolhydraten weggelaten.

3. Crashdieet

Crash diëten zijn het type dieet die een hongersnood nabootsen. Je kunt ze maar beter mijden. Crash diëten kunnen ogenschijnlijk mooie resultaten geven, op korte termijn, maar ze worden vaak opgevolgd door gewichtstoename (jojo-effect).

4. Shakedieet

Bij diëten die op sapjes en shakes zijn gebaseerd, wordt vast voedsel – waarop je kunt kauwen – veelal vervangen door vloeibare drankjes die – hopelijk – vol zitten met vitaminen en mineralen. Meestal vallen mensen hier wel mee af, maar de keerzijde van dergelijke diëten is dat je wellicht te weinig (goede) koolhydraten binnen krijgt en dat je lichaam veel minder calorieën binnen krijgt, waardoor het in de crisisstand terecht kan komen.

5. Het oerdieet

Het paleo dieet is erg populair. Paleo is oervoeding en verschillende experts stellen dat je er goed aan doet om je te wenden tot oervoeding. De redenatie hierachter is dat het menselijk lichaam is geëvolueerd naar de voedingsmiddelen die werden gegeten tijdens de oertijd. Klinkt logisch toch? Je zou grofweg kunnen stellen dat het oerdieet de meeste voedingsmiddelen, die de afgelopen 50 jaar op de markt zijn gebracht, schrapt. Tegelijkertijd vormen fruit en groenten de basis voor dit dieet.

Wat kun jij hier nou mee?

Om gewicht te verliezen kunnen diëten voor de korte termijn best wel aardige resultaten opleveren. Maar wat betreft de lange termijn is dat zeer de vraag. Het veranderen van je levensstijl – een aantal ongezonde gewoontes schrappen en vervangen voor gezonde gewoontes – lijkt veel meer bij te dragen aan je gezonde gewicht.

Om je een steuntje in de rug te geven heb ik een gratis e-boek over afvallen voor je klaar liggen. Download Afvallen in 10 Stappen. Afvallen is ook een kwestie van focus. Waar let je op? Let je op de cijfers van de weegschaal of let je erop hoe fit je je voelt? Kortom, waarop leg je de nadruk?

Waar leg je de focus?

• Minder calorieën binnen krijgen dan dat je er verbrandt. Dit kun je doen door meer te bewegen en minder bewerkt eten (vaak veel suiker, geraffineerde koolhydraten en ongezonde vetten) te kopen.
• Focus niet op de kilo’s maar op fitheid. Spieren wegen zwaarder dan vet, vandaar dat de weegschaal niet altijd een goede indicatie geeft.
• Focus niet op gewicht maar op figuur. Een aanvulling op het bovenstaande punt; let op het slanker worden van je lichaam in plaats van op de cijfers van je weegschaal.

Tot slot hoop ik dat je de stappen kunt zetten om je gezonde gewicht (weer) te bereiken en te behouden. Succes!!

Verantwoord afvallen, meer weten?

Het e-boek Afvallen Veranderen staat bomvol met tips en handvatten die je allemaal kunt gebruiken om je streefgewicht te bereiken en te behouden, zodat je niet meer vervalt in het jojo-effect.

Afvallen Veranderen is ook als paperback verkrijgbaar.

Bronnen:
http://retro.nrc.nl/W2/Lab/Profiel/Overgewicht/lijnen.html
http://www.vu.nl/nl/onderzoek/onderzoekers/universiteitshoogleraren/seidell/index.asp
Eet, drink en blijf slank & gezond. Walter Willett, ISBN

Een nuchtere kijk op sapvasten