Paleo als antwoord op overgewicht en welvaartsziekten?

PaleoBijna iedereen in Nederland heeft wel van paleo gehoord. Veel mensen denken bij paleo aan het eten van oervoedsel; lekker veel vlees en vet eten. Maar of dat nou bedoeld wordt met het eten dat onze verre, verre voorouders aten is zeer de vraag. Veel mensen gebruiken paleo om slanker te worden en om af te vallen, maar eigenlijk is dat niet eens het doel van paleo. Het Louis Bolk Instituut heeft een onderzoek gedaan naar de effecten van paleo op de gezondheid van mensen met overgewicht. De resultaten waren bemoedigend te noemen.

Wat is paleo?

Paleo voeding (of het paleo dieet) is de afkorting van de term paleolithische voeding. Hiermee wordt de oervoeding bedoelt die onze voorouders zo’n 150.000 jaar geleden aten. Deze aarde werd toen bevolkt door mensen die als jager-verzamelaar door het leven gingen. Onze voorouders besteedden een groot deel van de dag aan het verzamelen van en het jagen op voedsel.

Hun voeding bestond voornamelijk uit groenten, fruit, paddenstoelen, knollen, noten, vis, vlees en eieren. Omdat vlees niet dagelijks voorhanden was, werd dat het minst gegeten. Dus, voor de mensen die denken dat een paleo dieet bestaat uit heel veel vlees, die komen bedrogen uit. De oorspronkelijke paleo voeding bestond voornamelijk uit de eetbare delen van wat er aan een plant, een boom of uit de grond groeide.

Het onderzoek

Het Louis Bolk Instituut wilde weten wat de paleo voeding voor effect zou hebben op typische westerse ziekten zoals hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en diabetes 2. Hiervoor zijn 34 mensen geselecteerd, die een vorm van overgewicht hadden, of een te grote buikomtrek, een hoge bloeddruk en/of verhoogde suiker- en cholesterolwaarden.

Een deel van die groep kreeg de opdracht om paleo voeding te eten en de andere groep kreeg voeding gebaseerd op de voorschriften van het Voedingscentrum. Het paleo onderzoek duurde 2 weken en na die 2 weken waren de resultaten goed waarneembaar.

De uitkomsten van het onderzoek

Na 2 weken werd er vergeleken. Welke type voeding – de paleo voeding of de voeding volgens de richtlijnen van het Voedingscentrum – had de meest gezonde effecten gesorteerd bij deze groep (relatief ongezonde) deelnemers. Het bleek dat de paleo voeding de meest positieve effecten sorteerde op de bloeddruk, de cholesterolwaarden en op de insulineresistentie (voorloper van diabetes 2). Ook bleek dat de paleo deelnemers iets aan gewicht hadden verloren.

Hoewel afvallen geen doel op zich was van het paleo onderzoek, bleek de paleo voeding binnen 2 weken tijd al te leiden tot een gewichtsreductie. Wat is dan het grote verschil tussen de paleo voeding en de huidige voeding, die onder andere het Voedingscentrum voorschrijft.

Verschil tussen paleo en huidige voeding

Het grote verschil tussen de paleo groep en de groep die at volgens de richtlijnen van het Voedingscentrum was zuivel en granen. De paleo voeding bevat geen zuivel en granen. Waarom niet? Nou, daar is een heel simpel antwoord op. Ten tijde dat onze voorouders als jager-verzamelaars door het leven gingen (in de paleo tijd), was er geen graan en was er geen melk.

Evolutie

Je lichaam werkt nog voor 99,5% hetzelfde als in de paleolithische periode. Echter zo’n 20.000 jaar geleden vond de landbouwrevolutie plaats, waarbij onze voorouders zich meer en meer vestigden op 1 plek, alwaar ze hun voedsel verbouwden. Een van de gewassen die ze verbouwden waren granen.

Onderzoekers, die de effecten hebben onderzocht van deze revolutionaire verandering (van jager-verzamelaar naar landbouwer) geven aan dat de gezondheid van de mensen dankzij deze ontwikkeling achteruit ging. Archeologische vondsten laten zien dat de tanden en de botten van de landbouwers er minder goed uitzagen dan die van de mensen uit de paleo periode.

Hoe kan dat?

Waarom werden de mensen ongezonder door de komst van landbouw? Dit heeft veel te maken met het graan. Granen bevatten veel koolhydraten en dat zijn suikers. En daar gaat het mis. Het aandeel van koolhydraten in de voeding schoot omhoog, ten nadele van groente, fruit en andere voedingsmiddelen. Het lichaam wist niet goed hoe het al die koolhydraten kon verwerken.

Plaats het even in perspectief. Na miljoenen jaren van evolutie was de mens geworden tot een jager-verzamelaar. De voeding die daarbij paste was de zogenaamde paleo voeding. Ons lichaam is ontwikkeld op basis van dergelijk eten. Om nogmaals aan te geven hoe snel (of hoe traag) ons lichaam zich aanpast aan de veranderende omgeving: in de afgelopen 150.000 jaar is ons lichaam slechts 0,5% veranderd.

Granen zijn dus relatief nieuw voor ons lichaam, even als zuivel. Zuivel staat pas 5.000 jaar op onze menukaart. Nu even een stap naar deze tijd. We leven in een tijd van fast food, junk food, processed food, smaakmakers (E-nummers), diepvriesmaaltijden, magnetronmenu’s en noem het maar op. Heb je trek in soep? Maak een pakje open, doe er heet water bij en klaar is Kees. De afgelopen 50 jaar heeft de westerse menukaart drastische veranderingen ondergaan.

De evolutie heeft geen haast

Je lichaam snapt het hele principe van de hedendaagse voeding helemaal niet. De hedendaagse westerse voeding staat niet in verhouding tot de paleo voeding en daarom ontstaan welvaartsziekten en overgewicht. Daarom heeft de paleolithische voeding een positief effect op bloeddruk, cholesterol en op overgewicht, zoals het onderzoek liet zien.

Een van de redenen dat paleo vrij populair als dieet is dus dat je ervan af kan vallen. De reden dat de meeste mensen afvallen van een paleo dieet is dat het erg verzadigend is. Je eet namelijk vrij veel eiwitten en gezonde vetten en heel veel groente en fruit. Doordat je geen granen eet, blijft je bloedsuikerspiegel laag en daardoor blijft je insuline niveau ook laag.

Insuline is ervoor verantwoordelijk om voedingsstoffen op te slaan in je lichaamscellen. Hierbij kun je denken aan de cellen van je spieren, maar ook je vetcellen. Als je spieren vol zitten met voeding, dan sla je overschotten automatisch op als lichaamsvet. Door het beperken van granen in je voeding en het verhogen van het aandeel planten (groenten, fruit en dergelijken) en wat meer eiwitten en gezonde vetten (vis is prima), voorkom je de hoge bloedsuikerspiegel – insuline cyclus voor een deel.

Tot slot

Allemaal aan een paleo dieet? Nou, dat hoeft nou ook weer niet. Maar er bestaan wel heel veel aanwijzingen dat paleo voeding je veel goed doet. De typische welvaartsziekten komen vooral voor in de westerse wereld en in toenemende mate in de Aziatische wereld en andere delen van de wereld waar economische progressie plaats vindt. Op die plekken kiest men ervoor om de westerse voedingsgewoonten over te nemen, met alle gevolgen van dien.

Maar goed paleo voeding heeft dus een positief effect op diverse welvaartsziekten en overgewicht. Indien je meer wilt weten over gezond eten, over een gezond gewicht, of je wil je gezonder en fitter voelen, lees dan de onderstaande alinea’s nog even.

Meer weten over gezond eten?

Gezonde VoedingVoor iedereen die lekker en gezond wil eten is het e-boek Gezonde Voeding geschikt. Er bestaat een verband tussen onze westerse eetgewoontes en de trend in overgewicht, diabetes 2 en allerlei andere vervelende ziektes. In Gezonde Voeding lees je over de preventieve werking van voeding. Het geeft je tal van alternatieven en inzichten.

Gezonde Voeding is ook als paperback verkrijgbaar.

 

Bron: Paleolithische voeding vermindert risico op welvaartsziekten. Louis Bolk Instituut.

Matthijn Tromp Voeding en lifestyle coach

Voel jij je niet fit? Zit je kleding niet lekker? Voel jij je onzeker over je lichaam? Heb je weinig energie om leuke dingen te doen? Zonde! Dat kan echt anders. Ik kan en wil je graag helpen omdat ik oprecht geloof in de kracht van de juiste voeding en de juiste leefstijl. Ik ben gediplomeerd voedingscoach en ervaringsdeskundige. Alles wat ik weet deel ik met je (en de 100.000 andere maandelijkse bezoekers van deze website) in de artikelen die ik regelmatig post, via de e-boeken die ik in eigen beheer uitgeef en door persoonlijk voedingsadvies te geven via mijn online voedingsadviespraktijk NLbewustvoedingsadvies. Ik leef het zelf en het werkt echt!