Hoe je je tanden kunt behoeden voor cariës

Je tanden zijn een kostbaar bezit. Iedereen wil wel een mooie rij witte tanden en derhalve wordt er door de meeste mensen veel aandacht aan het gebit besteedt. Maar ieder eetmoment kan een bedreiging vormen voor die mooie, stralende witte rij. Cariës komt in zeer ruime mate voor. Verreweg het merendeel van de mensen heeft er last van en dat hoeft helemaal niet. In deze blog vertel ik je wat cariës is, hoe het ontstaat en hoe je het kunt voorkomen. 

Iedereen kijkt naar je tanden

Je tanden vormen een belangrijk onderdeel van je gezicht. Iedereen ziet ze en je kunt ze amper verbergen. Je laat ze zien als je praat, lacht of gewoon doordat je je mond open hebt. Het liefst zien de meeste mensen een stralende rij witte blinkers. Derhalve laten veel mensen hun tanden regelmatig schoonmaken door een mondhygiënist of ze laten ze zelfs bleken.

Maar goed, je tanden hebben best veel te lijden. Derhalve komen tandbederf en gaatjes best vaak voor. Hoe kun jij je tanden beter beschermen? Ik zal je eerst vertellen wat cariës is en vervolgens wat je kunt doen om het te voorkomen.

Wat is cariës en wat doet het?

Cariës is een infectieziekte waarbij gaatje ontstaan in je tanden. Het wordt ook wel tandbederf of gewoon ‘gaatjes’ genoemd. Als het niet goed behandeld wordt kunnen je tanden gaan rotten en dan ben je verder van huis. Cariës ontstaat doordat de glazuurlaag op je tanden verminderd.

Hoe komt het dat de glazuurlaag op je tanden vermindert? Dit komt door zogenaamde zuuraanvallen. Iedere keer als je iets eet, zetten de bacteriën – die zich bevinden in je tandplak – de suikers en koolhydraten die je eet, om in zuur. Dit noem je een zuuraanval. Die zuuraanval tast iedere keer als je wat eet, het glazuur van je tanden aan. Hierdoor kunnen gaatjes ontstaan (1)

Als je de gaatjes in je tanden niet laat behandelen door een tandarts, dan kunnen de bacteriën je tandbeen bereiken. Je tandbeen is veel zachter dan het glazuur op je tanden, dus voltrekt het proces zich daar veel sneller.

Hoe vaak komt het voor?

Cariës komt heel veel voor. Het is de meest voorkomende infectieziekte ter wereld. Naar schatting leidt 95% van de wereldbevolking eraan (2) en dat is me nogal wat. Hoe merk je eigenlijk dat je cariës hebt? Nou, indien je iets warms (of juist iets heel kouds, zoals een ijsje) eet of drinkt dan ervaar je pijnscheuten.

Hoe komt het dat je tanden gaan rotten?

Gaatjes in je tanden ontstaan logischerwijs vaak, doordat mensen hun gebit niet goed verzorgen. Daarom poetsen de meeste mensen ‘s ochtends en ‘s avonds hun tanden. Maar wat heel veel mensen niet weten is dat het aantal maaltijden, of eetmomenten en het soort eten, van groot belang is voor het behoudt van je tanden.

Even terug naar die zuuraanvallen op het glazuur van je tanden, die vrijwel automatisch ontstaan door eten en drinken. In principe kan je speeksel je goed beschermen tegen die zuuraanvallen. Maar doordat veel mensen de hele dag door frisdrank drinken, koekjes, snoepjes, kauwgom en andere gesuikerde en koolhydraatrijke etenswaren naar binnen werken, worden je tanden gedurende de hele dag blootgesteld aan zuuraanvallen.

Speeksel beschermt je tanden tegen cariës, maar door de frequentie van de maaltijden is er sprake van een overmacht. Het speeksel kan het simpelweg niet bijhouden. We eten simpelweg teveel tussendoortjes.

Oorzaken (teveel suiker eten, te weinig vitaminen) (Je glazuur verdwijnt)

Wat kun je doen om je tanden te behouden?

Iedereen weet wel dat je je tanden 2x per dag dient te poetsen en iedereen weet ook wel dat flossen belangrijk is. Maar wist jij ook dat het eten van voeding dat veel vitaminen en mineralen bevat, je ook enorm helpt om gaatjes in je tanden te voorkomen? De Amerikaanse tandarts en onderzoeker Weston Price reisde zo’n 100 jaar geleden de halve wereld af om inzichtelijk te wat voeding met je tanden en met je botten – en je gezondheid als geheel doet.

Hij ontdekte dat het eten dat iemand dagelijks eet, in sterke mate de gezondheid van de tanden bepaalt. Ok, nu volgen een paar praktische tips die je kunt gebruiken om je tanden mooi en sterk te houden.

1. Niet meer dan 7 eetmomenten per dag

Probeer je eetmomenten te beperken tot 7 per dag. Dit houdt in dat je 3 hoofdmaaltijden eet en dat je 4x per dag een tussendoortje zou kunnen eten (3). Hierdoor kan het speeksel je tanden beschermen.

2. Matig met suiker

Suiker vind je in frisdrank, snoep, koek en tal van bewerkte voedingsmiddelen. Wist je bijvoorbeeld dat suiker ook voor kan komen in chips en in voorverpakte vleeswaren? Ongemerkt krijgt de gemiddelde Nederlander per jaar 32 kilo suiker binnen (4).

3. Geraffineerde koolhydraten

Producten van wit meel zoals wit brood en witte pasta doen je tanden niet veel goed. Geraffineerde koolhydraten zijn verwerkt in talloze bewerkte voedingsmiddelen. Dit is niet de eerste keer dat ik dit noem. Als je deze website vaker bezoekt, dan is je dat vast opgevallen.

Maar goed, ik noem het niet voor niets, die bewerkte koolhydraten vind je nu eenmaal in duizenden producten die worden verkocht onder de noemer ‘voeding’, maar ze zijn eigenlijk niet veel anders dan ‘vulling’. Die ‘vulling’ staat in relatie met het ontstaan van overgewicht, chronische ziekten en de cariës die je tanden kunnen verwoesten.

4. Tanden poetsen

Ja, duhuu, tanden poetsen. En dan 2x per dag zeker? Ja ok, dit leer je je kind ook. Maar goed, flos je ook? Tussen je tanden zit ook tandplak. En wist je dat 1 minuut poetsen – wat algemeen beschouwd wordt als de norm – eigenlijk iets tekort is. Beter zou het zijn om je tanden 2 minuten te poetsen in plaats van 1 minuut.

5. De zon in

Door blootstelling aan zonlicht maakt je lichaam vitamine D aan. Vitamine D zou je tanden kunnen beschermen tegen cariës (5). Dat is dus goed nieuws nu de zomer is begonnen. Eerder schreef ik al over de beschermende werking van de zon. Vitaminen D helpt ook om calcium in te bouwen in je tanden en je botten.

6. Gezond eten

Weer even terugkomend op de Weston Price; roomboter, volle kwark en vette kaas kunnen je tanden ook beschermen. Het vet van deze voedingsmiddelen beschermt je tanden door een heel dun laagje over je tanden te leggen, waardoor het beschermend werkt tegen bacteriën.

Word je van vet niet dik dan? Nou, die hypothese bleek niet helemaal juist. Inmiddels is wel bewezen dat koolhydraten juist overgewicht kunnen veroorzaken en dat vetten dat in veel mindere mate doen.

Behoud je tanden door te eten

Wil je meer weten over gezond en lekker eten? Lees dan het e-boek Gezonde Voeding eens.

Bronnen:

(1) Alles over het gebit/mondgezondheid/cariës-gaatjes
(2) Cariës, Wikipedia
(3) http://www.tandplaza.nl/tandinfo/standaardadvies.php
(4) http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/article/detail/1703172/2006/12/23/Pas-maar-op-voor-suiker.dhtml
(5) http://www.sciencedaily.com/releases/2012/11/121127130321.htm