Waarom vet gezond is.

Vet is gezondJarenlang is verteld dat vet ongezond is en dat je door teveel vet te eten last zou krijgen van dichtslibbende aderen en hartziekten. Mede daarom zijn er tal van vetvrije producten op de markt gebracht en zijn er medicijnen ontwikkeld, die je cholesterol laten dalen. Vet is een miljarden business geworden voor de voedingsmiddelenindustrie en voor de farmaceutische bedrijven. Echter er is eigenlijk nooit een consensus geweest, onder wetenschappers over de stelling of vet ongezond is. En nu blijkt zelfs het tegendeel het geval te zijn. Vet blijkt gezond.

Vet gezond?

Vet blijkt gezond te zijn, zo stellen onderzoekers. Aan de andere kant blijken juist de koolhydraten – en dan vooral de geraffineerde koolhydraten – en suikers ongezond te zijn. Juist geraffineerde (of enkelvoudige) koolhydraten en suikers zouden hartziekten veroorzaken, niet vet.

Ok, hit the break! Als niet vet ongezond is, maar geraffineerde koolhydraten (suikers), hoe kan het dan dat ons jarenlang is verteld dat vet ongezond is en dat vet hart- en vaatziekten veroorzaakt? Om deze vraag te beantwoorden gaan we terug in de tijd, naar 1958 toen de geestelijk vader van de “vet is ongezond theorie” Ancel Keys een onderzoek deed in 7 landen.

Keys en de 7 Landen Studie

In de jaren ’50 van de vorige eeuw werden hartziekten als meest voorkomende doodsoorzaak genoemd, in het westen. Keys onderzocht de voedingsgewoonten van 7 verschillende landen. Hij merkte dat hart- en vaatziekten veel minder vaak voorkwamen bij mensen uit Mediterrane landen.

Doordat het Mediterraanse eten veelvuldig bestaat uit onverzadigde vetten zoals plantaardige oliën, zonnebloempitten en sojabonen, zou het je cholesterol kunnen verlagen, zo stelde hij. Daarnaast stelde hij dat het eten van veel dierlijk vet juist je cholesterol zou kunnen verhogen en zou ook de kans op hart- en vaatziekten toenemen.

Zat iedereen er naast?

Hoe kan het dat iedereen – wetenschappers voedingsbedrijven, overheden, artsen en uiteindelijk de bevolking – er zo naast hebben gezeten? Daar zijn een paar redenen voor en deze redenen vind ik nogal opvallend:

  • Dat hartziekten destijds als doodsoorzaak nummer 1 werden genoemd in het westen had veel te maken met de administratieve handeling, van overleden personen. Tijdens het proces van sterven, gebeurt er heel veel in een lichaam. Het hart houdt er bijvoorbeeld op een gegeven moment mee op, maar ook de longen stoppen er mee. Maar goed, wat gebeurde er eerder, het hart dat stopt met kloppen, of dat de longen ermee ophouden? Als een arts dan een doodsoorzaak noteerde, op het formulier dat daarvoor was, dan koos de arts er vaak voor om het hart als doodsoorzaak aan te geven. Hierdoor lijkt het erop dat er veel mensen aan een hartziekte overleden, terwijl men gewoon aan ouderdom was overleden.
  • Keys had daarnaast heel veel invloed. Eerst had hij dat als onderzoeker in de jaren ’50 en ’60, door zijn 7 Landen Studie, toen er nog weinig over de relatie tussen vet en hart-en vaatziekten bekend was. Later in de jaren ’80 bekleedde hij een belangrijke post in de adviescommissie van de Amerikaanse Hartstichting.
  • Tegengeluiden en tegenstanders van de theorie, dat vet slecht was voor je gezondheid, werden uitgejouwd en beschimpt. Een van hen was de Deense onderzoeker en arts Uffe Ravenskov. Hij gaf onder andere aan dat de 7 Landen Studie, geen studie was van 7 landen, maar eigenlijk een studie was waarin 22 landen waren bestudeerd. Maar de 15 landen die de hypothese – vet is slecht – niet ondersteunden, werden buiten de studie gehouden. Ravenskov gaf ook aan dat er in de 7 landen die wel behouden bleven in de studie, amper een verband tussen verzadigde vet en hartziekten bestond. Het bewijs voor de vet is slecht-hypothese was dus flinterdun.
  • De theorie van Keys is gemakkelijk overgenomen door de voorstanders. Hierbij kun je denken aan de voedingsmiddelenindustrie, die er opeens een gigantische extra afzetmarkt bij hadden. Die van vetvrije producten en producten met minder vet. Veel van hun producten echter, die op de markt zijn gebracht, bevatten juist weer meer suiker en geraffineerde koolhydraten. Big business dus?
  • De tegenstanders van de vet is slecht-hypothese hebben vele onderzoeken gedaan. Zeer veel van die onderzoeken toonden aan dat vet helemaal geen verband had met hart- en vaatziekten. Zowel dierlijk als plantaardig vet had zijn voordelen, voor de gezondheid. Maar veel van die onderzoeken zijn niet gepubliceerd en als ze wel gepubliceerd werden, dan werden ze voor een groot deel genegeerd.

Levende bewijzen

Er bestaan nog stammen, die eten zoals de mens heeft gedaan in de oertijd. Dit zijn bijvoorbeeld de Masaï en de Hadzabe van het continent Afrika en de Inuit uit Groenland. Deze stammen eten heel veel dierlijk vet van rund, geit en vis en hart- en vaatziekten – en andere typische westerse welvaartsziekten – komen daar heel veel minder voor.

De Zwitsers eten relatief veel vet door de kaas die ze eten bijvoorbeeld, net als de Fransen en de oudste mensen ter wereld, de Japanners van Okinawa. Zij eten ook veel vet, bijvoorbeeld van reuzel. Toch komen hart- en vaatziekten daar minder voor als in het westen.

Het goede nieuws

Het goede nieuws is, naar mijn idee, dat je je dus veel minder zorgen hoeft te maken om vet. Maar het is wel belangrijk dat je kwalitatief gezond vet eet. Het vet van een rund dat zijn leven lang gras heeft gegeten en heeft kunnen rondlopen, is veel gezonder dan het vlees van een opgefokte koe uit de bio-industrie. Dergelijk vlees bevat over het algemeen veel meer omega 6 vetten, die ontstekingen kunnen veroorzaken. En die kunnen je ziek maken.

Het vet dat je zou blijven vermijden, is naar mijn idee het transvet. Transvet is van oorsprong vloeibaar plantaardig vet. Maar het is industrieel verwerkt tot geharde vetten. Hierdoor bevat transvet tal van ongezonde stoffen die juist wel hart- en vaatziekten zouden kunnen veroorzaken. Transvet vind je in tal van bewerkte voedingsmiddelen. Het zorgt ervoor dat het product lang vers en knapperig blijft en een lekker bite heeft.

Het lijkt er dus op dat we jarenlang bang zijn gemaakt voor vet. Rond deze angst is een miljardenindustrie ontstaan van allerlei “gezonde en verantwoorde” producten. De paradox is echter dat juist die producten vrij veel suikers en geraffineerde koolhydraten bevatten, die steeds vaker in verband gebracht worden met hart- en vaatziekten en vele andere typisch westerse aandoeningen.

Wil je meer weten over vet, koolhydraten en gezond eten in het algemeen, lees dan de onderstaand paragraaf nog even.

Meer weten over gezond eten?

Gezonde VoedingOf je je nou energieker wilt voelen, fitter en slanker wilt zijn of je gewicht op pijl wilt brengen, Gezonde Voeding geeft je een mooi referentiekader over de invloed die eten op je heeft. Voeding bepaalt in belangrijke mate hoe je je voelt, hoeveel je weegt en hoeveel energie je hebt.

Er bestaat een verband tussen onze westerse eetgewoontes en de trend in overgewicht, diabetes 2 en allerlei andere vervelende ziektes. In Gezonde Voeding lees je over de preventieve werking van voeding. Het geeft je tal van alternatieven en inzichten.

Gezonde Voeding is ook als paperback verkrijgbaar.

Matthijn Tromp Voeding en lifestyle coach

Voel jij je niet fit? Zit je kleding niet lekker? Voel jij je onzeker over je lichaam? Heb je weinig energie om leuke dingen te doen? Zonde! Dat kan echt anders. Ik kan en wil je graag helpen omdat ik oprecht geloof in de kracht van de juiste voeding en de juiste leefstijl. Ik ben gediplomeerd voedingscoach en ervaringsdeskundige. Alles wat ik weet deel ik met je (en de 100.000 andere maandelijkse bezoekers van deze website) in de artikelen die ik regelmatig post, via de e-boeken die ik in eigen beheer uitgeef en door persoonlijk voedingsadvies te geven via mijn online voedingsadviespraktijk NLbewustvoedingsadvies. Ik leef het zelf en het werkt echt!