De nieuwe Schijf van 5. Meer van hetzelfde of een verbetering?
Op 22 maart presenteerde het Voedingscentrum de nieuwe Schijf van 5. Ook deze Schijf van 5 vertegenwoordigt weer de huidige wetenschappelijke consensus op het gebied van voeding en gezondheid in Nederland. De nieuwe Schijf van 5 is gebaseerd op de Richtlijnen Goede Voeding die in november 2015 uitgebracht werd door de Gezondheidsraad. In deze blog vertel ik je mijn eerste bevindingen over de nieuwe Schijf van 5.
Wat is er nieuw aan de Schijf van 5?
Eigenlijk is er niet veel nieuw aan de Schijf van 5. In 2004 namen de koolhydraatrijke voedingsmiddelen zoals brood, pasta en aardappelen net zoveel plek in als groente en fruit. En dat is in 2016 ook het geval. Dit geldt eigenlijk ook voor de smeer- en bereidingsvetten zoals boter en olijfolie en de dranken en zuivel, vis en vlees.
Ik zou zeggen; check de Schijf van 5 uit 2004 en die van 2016 zelf even en zoek de 10 verschillen.
Stip op de horizon
Ik las een grappig stukje op nrc.nl waarin een voedingsexpert van het Voedingscentrum stelt dat de Schijf van 5 een ‘Stip op de horizon is’. Hiermee bedoelde de dame in kwestie dat de Schijf van 5 een middel is om zelf een gezond eetpatroon te ontwikkelen (1).
Grappig?
Waarom ik dat grappig vond? Nou, in hetzelfde stukje valt te lezen dat indien supermarkten een assortiment zouden voeren dat bestaat uit 85% Schijf van 5 eten en 15% van het eten dat de Schijf van 5 afraadt, zoals chips, zoutjes, frisdrank, koekjes, candybars, vruchtensappen en diepvriespizza’s, het assortiment er heel anders zou uitzien.
Als je regelmatig een supermarkt bezoekt dan heb je zelf de winkel paden vol met chips, zoutjes, frisdrank, gezoete toetjes, vruchtensappen uit een pak, koeken, tussendoortjes en gezoete (sterk) bewerkte voedingsmiddelen inmiddels ook wel ontdekt.
Die paden zouden er dan niet meer zo uitzien. Je zou bijvoorbeeld veel meer groente en fruit aantreffen. Wat betreft de zuivelafdeling; daar zouden ook heel wat minder (kleurrijke) producten staan. In de plaats van allerlei gesuikerde toetjes en zuiveldrankjes zou je volle en magere melk-, yoghurt- en kwarkvarianten aantreffen.
Aanbod valt niet onder die 85%
Het aanbod van supermarkten, maar ook het aanbod van stationsrestauraties, pompstations en kantines bevat juist veelal producten die je onder de 15% categorie kan scharen. Ik weet niet precies hoe groot het aandeel van dergelijke producten is, maar ik heb vernomen dat zo’n 80% van de producten die je in een supermarkt kan verkrijgen, niet direct bijdragen aan een goede gezondheid.
Het lijkt wel de wereld op zijn kop. De 15% van de producten die wordt afgeraden, lijkt het best vertegenwoordigd te zijn op allerlei verkoopplekken. Bij deze producten kun je denken aan chips, candybars en frisdranken.
Waarom?
Je kunt je de vraag stellen, dat als deze producten worden afgeraden door de Schijf van 5, maar in grote mate beschikbaar blijken te zijn (dan de gezonde voedingsmiddelen) welk nut de Schijf van 5 dan heeft.
Is er dan niets veranderd?
Jawel, er is wel het een en ander veranderd. In de schijf van 2004 stonden productgroepen in zijn geheel in de schijf. Dus; alle graanproducten, al het vlees, alle vetten, alle groente en fruit, alle zuivel. In de nieuwe Schijf van 5 zijn alleen producten opgenomen die de meeste gezondheidswinst opleveren (2), zo stelt het Voedingscentrum zelf.
Producten zoals bewerkt vlees, groente waaraan zout is toegevoegd, gezoete zuivel en harde vetten zijn hiermee verdwenen uit de Schijf van 2016, zo stelt het Voedingscentrum. Verderop lees je wat ze met margarine hebben gedaan (geharde vetten).
Een beknopte evaluatie van de nieuwe Schijf van 5
Laat ik beginnen wat ik wel goed vind aan de ‘nieuwe’ Schijf van 5. Ik vind de schijf niet erg veranderd, dus heb ik aanhalingstekens gebruikt bij de ‘nieuwe’ Schijf van 5? Maar goed, hieronder heb ik een aantal (in mijn ogen) goede dingen op een rijtje gezet:
- Meer peulvruchten, noten, groente en fruit.
- Meer plantaardige voeding (groente dus).
- Meer eiwitten halen uit plantaardige bronnen zoals peulvruchten en champignons.
- Minder suiker en ongezonde vetten.
- Minder bewerkte vleeswaren.
- Minder alcohol.
Een paar opmerkingen
De aanbeveling om meer peulvruchten, groenten en fruit te eten kan ik met gejuich ontvangen. Het gaat echter maar om een klein beetje. De aanbeveling gaat van 200 gram, van de oude Schijf van 5 naar 250 gram. Wat ik ook een erg goede zet vind van deze Schijf van 5, is de aanbeveling om meer eiwitten uit plantaardige bronnen te halen.
Plantaardige bronnen van eiwitten blijken onder andere het verouderingsproces minder te stimuleren dan de dierlijke bronnen zoals vlees. Wil jij ook meer over gezonde voeding weten? Lees dan dit e-boek eens.
Nu volgen een paar opmerkingen over deze Schijf van 5:
Vlees
Deze Schijf van 5 stelt als richtlijn om minder rood vlees te eten. Wellicht bedoelen de makers hier het (rund)vlees uit de bioindustrie, dat vol zit met allerlei ongezonde stoffen. Maar biologisch en grasgevoerd vlees (niet te vaak natuurlijk) bevat vele gezonde stoffen die je goed doen.
Suiker
Teveel suiker blijkt erg ongezond, dus taart en gebak ook. De nieuwe Schijf van 5 raadt aan om deze producten niet te vaak te eten. Maar wat te denken van producten zoals cornflakes, cruesli, babyvoeding, rijstwafels en ontbijtkoek? Kijk eens op het etiket, ik hoop niet dat je erg schrikt van het aandeel suiker.
Vrij veel granen
Wederom vind ik het aandeel granen en koolhydraten (brood, pasta, rijst, aardappelen en nu ook noodles) vrij hoog in de nieuwe Schijf van 5. Granen en koolhydraten verhogen je bloedsuikerspiegel en daarmee je insulineniveau. Insuline stimuleert vetopslag en van vetopslag kun je dikker worden.
Inmiddels is ongeveer de helft van de Nederlanders te dik en ik denk niet dat het dan handig is om veel koolhydraten en granen te eten. Koolhydraten kun je ook halen uit groenten en fruit. Het lijkt mij handiger om daarvoor te kiezen en gezonde vetten en plantaardige eiwitten (dat dan wel weer) te eten.
Verzadigde vetten
Verzadigde vetten blijken geen schade aan je gezondheid te veroorzaken. De inzichten die dat wel stellen stammen uit de jaren ’60 van de vorige eeuw. Vetten, dus ook de verzadigde vetten, dragen de in vet oplosbare vitamines A, D, E en K. Deze doen je gezondheid best wel goed.
Toch meldt het Voedingscentrum dat deze vetten niet goed voor je zijn, ze zouden je cholesterolniveau verhogen. Inmiddels wordt er ook al weer anders gedacht over cholesterol, maar dit even ter zijde. Als verzadigde vetten slecht voor je zou zijn, waarom beveelt de Schijf van 5 dan nog steeds margarine aan?
Boter
Ook in deze Schijf van 5 wordt margarine aangeprezen. En dat vind ik niet handig. Roomboter bijvoorbeeld kent een korter productieproces dan margarine. Er is derhalve minder aan ‘gesleuteld’. Margarine kan trouwens transvetten en omega 6 vetten bevatten. Deze kunnen allerlei ontstekingen veroorzaken waardoor het risico op hart- en vaatziekten stijgt. Dit lijkt mij niet wenselijk.
1x per week vis
Waarom geen 2x of meer? Vette vis zit bomvol gezonde omega 3 vetten. Deze vetten blijken een rol te spelen bij het voorkomen van depressies, het stimuleert vetverlies en het speelt een rol in het voorkomen van hart- en vaatziekten. Dus waarom raadt deze Schijf van 5 niet meer vis aan?
Zout
Ook zout lijkt in deze Schijf van 5 over 1 kam geschoren. Veel zouten zijn bewerkt, waardoor het alleen maar een zoute smaak geeft en waardoor je lichaam er veel moeite mee heeft om het te verwerken. Zo onttrekt je lichaam bijvoorbeeld mineralen uit je tanden en je botten als je teveel tafelzout eet.
Keltisch zeezout echter bevat wel mineralen. Het wordt beschouwd als het meest gezonde zout. Had de Schijf van 5 deze variant niet kunnen opnemen?
Noten
Zelf ben ik dol op noten, vooral cashew- en walnoten. Noten bevatten gezonde vetten en ze verzadigen ook. Hierbij zou je ze zelfs kunnen inzetten in je strijd tegen de kilo’s. Als je ook verantwoord wilt afvallen, lees dan dit e-boek. Stap voor stap bereik je je streefgewicht.
De nieuwe Schijf van 5 beveelt dagelijks een handje noten aan, maar hierbij lijkt het de indruk te wekken dat ze ook de gebrande noten bedoelen. Door noten te verhitten, verandert een aantal gezond eigenschappen in ongezonde. Volgens mij is dat niet de bedoeling. Koop je noten dus rauw.
En, wat kan jij ermee?
Het Voedingscentrum stelt dat het een rots in de branding is als het gaat om gezond eten. De Schijf van 5 zou mensen richtlijnen geven om zelf een gezond voedingspatroon te ontwikkelen. Ik lees wel eens dat de makers van de Schijf van 5 het vervelend vinden dat er allerlei websites en blogs bestaan die ook voedingsadviezen geven.
Hierdoor zouden de mensen ‘Door de bomen het bos niet meer zien, in de jungle van voedingsadviezen’. Ik denk echter dat juist het Voedingscentrum zelf die ruimte veroorzaakt, door zich te bedienen van de wetenschappelijke consensus over voeding en gezond leven.
Consensus
Die wetenschappelijke consensus houdt kort gezegd in dat meerdere wetenschappelijke bronnen hetzelfde zeggen over een bepaald voedingsmiddel. Nu is het punt echter dat veel van die wetenschappelijke bronnen gefinancierd worden door bedrijven die een bepaald belang hebben bij de onderzochte voedingsmiddelen en producten.
Een ander punt is dat die wetenschappelijke consensus veranderingen tegen lijkt te houden. Immers, indien niet iedereens het eens is met een bepaalt onderwerp – zoals verzadigde vetten – dan laat je het dus bij het oude, zo lijkt het.
Ik denk dat je er goed aan doet om vele bronnen te raadplegen en je eigen gezonde verstand dient te gebruiken. Iedereen weet dat koek minder gezond is dan een appel. Maar dat heel veel voedingsmiddelen – die je gewoon in de winkel kan kopen – eveneens ongezonde effecten sorteren is wellicht wat minder bekend.
Als je meer wilt weten over gezond leven en hoe je op een gezond gewicht komt, kies dan deze mooie aanbieding.
Interessante post?
Vond je dit ook weer een interessante post? Meld je dan ook aan voor de maandelijkse nieuwsbrief. Ik vind het leuk om kennis te delen over gezond eten en hoe meer mensen, hoe beter. Gelukkig heb ik al een aardig bestand opgebouwd, doe dus ook mee!
Bronnen:
(1) http://www.nrc.nl/nieuws/2016/03/22/de-schijf-van-vijf-is-eigenlijk-een-stip-op-de-ho-1603128
(2) http://www.voedingscentrum.nl/professionals/schijf-van-vijf/wat-is-nieuw-in-de-schijf-van-vijf-.aspx
3. http://www.nu.nl/weekend/4231313/peulvruchten-noten-paddenstoelen-nieuwe-schijf-van-vijf.html
4. http://www.ad.nl/ad/nl/4560/Gezond/article/detail/4267761/2016/03/22/Schijf-van-vijf-hulpmiddel-of-ziekmaker.dhtml
5. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26068959
6. http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/verzadigd-vet.aspx
Beste Matthijn,
Wat tof dat je direct na de lancering van de vernieuwde Schijf van Vijf een blog hebt geschreven. Ik wil een paar kleinigheden toelichten, waar ik eerder nog niet aan was toegekomen.
Het nieuwe aan de Schijf van Vijf is dat het onderbouwd is met de nieuwste inzichten van de Gezondheidsraad, het wetenschappelijke adviesorgaan van de overheid. Zij hebben alle relevante onderzoeken over voeding in relatie tot gezondheid op een rijtje gezet. Dat hebben wij vertaald naar dagelijkse aanbevolen hoeveelheden. Zo heb je én de positieve gezondheidseffecten die de Gezondheidsraad heeft gevonden én krijg je alle benodigde voedingsstoffen (vitamines, mineralen, vezels etc.) binnen.
Het klopt inderdaad dat er niet heel veel is veranderd. Het zou ook gek zijn, want de Gezondheidsraad kijkt naar alle onderzoeken, dus niet alleen naar de onderzoeken van de afgelopen 10 jaar. Aan de andere kant: noten en peulvruchten staan nu prominent in de Schijf van Vijf. Meer groenten, minder vis, iets minder zuivel, iets minder brood. En… wit brood, pasta, normale (48+) kaas, vleesbeleg, bewerkt vlees, gesuikerde zuivel en gesuikerde ontbijtgranen buiten de Schijf van Vijf. Het is toch best wel wat.
We zien – volgens mij net als jij – graag dat supermarkten voor 85% uit gezonde keuzes bestaat, maar wij bepalen het assortiment niet. Dat is iets van fabrikanten, retail en de vraag van consumenten. We verbieden niets, maar vinden het wel belangrijk dat de gezonde keuze de makkelijke keuze is/wordt.
Bij groente gaat het om de minimale hoeveelheid. We hebben geen bovengrens gesteld omdat 250 gram per dag twee keer zo hoog is als de gemiddelde consumptie. Kortom, voor de meeste mensen al moeilijk genoeg is. Als jij 300 gram eet, juich ik dat van harte toe.
We krijgen af en toe vragen over verzadigd vet. De Gezondheidsraad staat hier nog steeds achter de normen die zij hebben gesteld. Ook de Europese Voedselautoriteit EFSA staat voor en10%. Dat houdt in dat het beter is om maximaal 10% van je dagelijkse energie-inname uit verzadigde vetten binnen te krijgen. Vandaar dat volle zuivel (volle melk/roomboter) wordt afgeraden vanwege verzadigde vetten. Dat is een advies. Iedereen maakt zijn eigen keuzes.
Deze week presenteerde wij de nieuwe Schijf van Vijf aan de Nederlandse voedingsprofessionals. De aanwezige vertegenwoordigers van de Gezondheidsraad lieten nogmaals weten achter de richtlijnen Schijf van Vijf te staan. De Gezondheidsraad verduidelijkte dat in de wetenschappelijke literatuur halfvolle en magere zuivelproducten een gunstiger effect lijken te hebben op beroerte, diabetes en borstkanker dan volle zuivel. Het verschil was alleen niet hard genoeg om het op te nemen in de Richtlijnen.
Bij het maken van voedingsadviezen voor Nederland is wetenschappelijke consensus hét uitgangspunt. Het bereiken van consensus gaat niet van de een op de andere dag. Het kan jaren duren voordat nieuwe ontdekkingen goed onderzocht zijn. Het nadeel daarvan is dat een goed nieuw voedingsadvies even op zich kan laten wachten, maar het grote voordeel is dat er minder adviezen tot stand komen die later toch niet zo gezond blijken te zijn.
Als de Gezondheidsraad redenen ziet om normen, zoals de verzadigd-vetnorm, aan te passen, zullen wij dat overnemen.
Vriendelijke groet,
Bram, webredactie Voedingscentrum
Beste Bram,
Dank voor je reactie. Goed dat je de tijd hebt genomen om er zo’n lang verhaal van te maken. Het lijkt er echter wel op dat je dergelijke (lange) reacties op meerdere blogs hebt gegeven.
Wat ik opmerkelijk vind aan je reactie is dat je aan de ene kant stelt dat de nieuwste wetenschappelijke inzichten (van de gezondheidsraad) zijn overgenomen in de nieuwe Schijf van 5, maar dat je aan de andere kant stelt dat er niet veel veranderd is. Op het gebied van wetenschappelijk onderzoek en voeding is behoorlijk wat verandert in de afgelopen 12 jaar lijkt mij. Neem alleen maar de inzichten over granen, cholesterol en zuivel.
Ook vind ik het vreemd dat jij stelt dat wij beiden graag zien dat het supermarkt assortiment voor 85% zou bestaan uit gezonde voeding (volgens mij liggen wij daar op één lijn). Maar dat jij tevens stelt dat juist die supermarkt een plek is waar vraag en aanbod bij elkaar komen. Consumenten kopen immers wat producenten maken.
Dan zou het VC toch juist een belangrijke rol kunnen spelen, om die supermarkten gezondere producten te laten verkopen? Jullie zouden bijvoorbeeld fabrikanten kunnen aanspreken op hun assortiment of op hun manier van marketing.
Volgens mij is er ook een rol voor jullie weggelegd m.b.t de hoeveelheid groente die de gemiddelde Nederlander eet. Als die gemiddelde Nederlander al niet aan de 250 gram komt per dag, dan zouden jullie er toch een speerpunt van kunnen maken om de Nederlander meer groente te laten eten. Weston Price schreef hier 80 jaar geleden ook al over.
Ook raden jullie de verzadigde vetten nog steeds af, terwijl steeds vaker wordt aangetoond dat deze vetten weinig met hart- en vaatziekten te maken hebben. Het zou ook je cholesterol verhogen. Inmiddels is ook hier al meer dan 20 jaar onderzoek naar gedaan door o.a. Uffe Ravnskov (en vele anderen). Uffe toont aan met meerdere onderzoeken dat cholesterol bijvoorbeeld helemaal geen kwaadaardig gif is, maar een lichaamseigen stof die essentieel is voor een goede gezondheid.
Ik heb de indruk dat jullie nog steeds het advies van Ancel Keys voor de ‘vet is slecht’ hypothese gebruiken. Inmiddels is best vaak aangetoond dat zijn onderzoek naar verzadigde vetten berust op allerlei onduidelijkheden en onvolledigheden. Bedoel je dat met wetenschappelijke consensus?
Wellicht dat de wetenschappelijke consensus van de wetenschapper, waar jullie je op beroepen het eens is met de stellingen die je middels de Schijf van 5 presenteert. Echter ik heb sterk de indruk dat anders denkende wetenschappers, te weinig gehoord worden.
Ik wil niemand voor het hoofd stoten, begrijp mij dus niet verkeerd. Maar ik vind het best opmerkelijk dat het Voedingscentrum eerlijk zegt te zijn over eten, terwijl (in mijn optiek) niet alle bronnen geraadpleegd lijken te worden. Ze stellen jullie bijvoorbeeld nog steeds dat kokosvet ongezond is (wat het bestaat uit verzadigd vet) en raden jullie wel margarine aan (wat volgens mij bestaat uit geharde plantaardige vetten). De wetenschappelijke consensus mag het er dan over eens zijn om margarine aan te bevelen. Echter er bestaan veel anders denkende mensen (wetenschappers) die hier anders over denken.
Met vriendelijke groet,
Matthijn
Beste Matthijn,
Bedankt voor je reactie.
Zoals eerder aangegeven is wetenschappelijke consensus hét uitgangspunt bij het maken van de voedingsadviezen voor Nederland. Dat betekent dat de meerderheid van de wetenschappers die gespecialiseerd zijn op een bepaald gebied, het met elkaar eens is over de interpretatie van al het beschikbare onderzoek. Eén bevinding in één studie is namelijk lang niet voldoende. Bovendien kan niet elke studie worden meegenomen, omdat dit afhankelijk is van de kwaliteit van het onderzoek. Oftewel: meerdere vergelijkbare studies van goede wetenschappelijke kwaliteit zijn nodig voor een betrouwbaar advies.
Voordat de Richtlijnen Goede Voeding van de Gezondheidsraad uitkwamen in november 2015 is er nog een openbare commentaarronde geweest. Iedereen (ook ‘andersdenkende wetenschappers’) kreeg de gelegenheid te reageren op de concepten van de achtergronddocumenten. Zo kon eventueel ook geattendeerd worden op onderzoeken die mogelijk nog niet waren meegenomen en wel van goede kwaliteit waren.
Wetenschap is voortschrijdend inzicht. We kunnen niet vooruitlopen op wat er over 10 jaar wordt bewezen. Noch kunnen we met de kennis van nu, met terugwerkende kracht anders adviseren. Wanneer de wetenschappelijke consensus daar aanleiding toe geeft, zal het Voedingscentrum haar adviezen aanpassen. Daarmee wachten we niet tot een volgende herziening van het beeldmerk.
Vanuit de voedingswetenschap zijn o.a. prof. Frans Kok, prof. Edith Feskens, prof. Ronald Mensink en prof. Jaap Seidell betrokken geweest bij de opstelling van de Schijf van Vijf 2016. Wil je weten wie er nog meer hebben meegewerkt aan de nieuwe Schijf van Vijf? De volledige lijst vind je in bijlage 2 van de “Richtlijnen Schijf van Vijf 2016”.
Het Voedingscentrum wil iedereen met de nieuwe Schijf van Vijf inspireren en adviseren, maar uiteindelijk maakt iedereen zijn eigen keuze. Consumenten eten wat ze willen en fabrikanten beslissen zelf welke producten ze op de markt brengen. Wij bieden zowel de consument als de fabrikanten eerlijke informatie zodat ze een weloverwogen keuze kunnen maken. We heffen geen vingertje en voeren geen protestacties. We bieden wel oplossingen. Daarom willen we naast het informeren van consumenten ook het bedrijfsleven stimuleren tot herformulering: om een meer verantwoord voedselaanbod te ontwikkelen. En we staan open voor samenwerkingen met supermarktketens, op voorwaarde dat het past bij onze missie.
Nederland eet inderdaad nog te weinig groente. Het is dan ook een belangrijk speerpunt waar we ons op richten. Met 10 verschillende soorten dagmenu’s laten we zien hoe je aan de aanbevolen hoeveelheid komt. Ook geven we op onze site volop tips hoe je meer groente kunt eten en laten we met de groentewijzer zien hoeveel groenten je dient in te kopen zodat je na bereiding voldoende overhoudt. Voor professionals hebben we ook een prachtig overzicht van materialen over de Schijf van Vijf, waarbij groente een belangrijk onderdeel is. Professionals kunnen de materialen, tips, tools en apps gebruiken in hun praktijk.
Je geeft aan dat cholesterol essentieel is voor de gezondheid. Cholesterol is ook een stof die het menselijk lichaam nodig heeft als bouwsteen voor lichaamscellen en hormonen. Echter een teveel van het slechte LDL-cholesterol kan de bloedvaten doen dichtslippen. In onderzoeken is overtuigend aangetoond dat het eten van veel verzadigd vet dit LDL-cholesterol verhoogt. Een te hoog cholesterolgehalte kan de kans op hart- en vaatziekten vergroten.
Kokosvet bevat inderdaad veel verzadigde vetzuren. De gezondheidsraad beveelt aan harde smeer-en bereidingsvetten te vervangen door zachte, omdat ze het risico op hartziekten verlagen. We raden geen harde margarine aan, omdat dit product veel verzadigd vet bevat. Kokosvet, harde margarine of roomboter kun je vervangen door zachte margarine of zonnebloem- of olijfolie bijvoorbeeld.
Er wordt vaker onderzoek aangehaald waaruit zou blijken dat verzadigd vet de kans op hart- en vaatziekten niet verhoogt. Op deze studies is veel kritiek gekomen door gevestigde wetenschappers. In deze studies is namelijk niet goed gekeken wat de deelnemers in plaats van verzadigd vet aten. Wat dat betreft is voedingsonderzoek ook niet bepaald simpel te noemen, er zijn zoveel factoren die de uitslagen kunnen beïnvloeden. Deze dienen dan ook te worden uitgesloten. Het zou een stuk simpeler zijn als we honderden mensen jarenlang in een laboratorium kunnen houden en het eetpatroon kunnen bepalen en wijzigen… Ethisch niet bepaalt haalbaar natuurlijk.
De Gezondheidsraad heeft in plaats van naar de effecten van voedingsstoffen gekeken naar effecten van voedingsmiddelen op de gezondheid (specifiek: de tien meest voorkomende chronische ziekten). De Gezondheidsraad is overigens bezig met het herzien van de Voedingsnormen, waarbij verzadigd vet ook weer de nodige aandacht krijgt.
Met 17 miljoen Nederlanders, zijn er ook 17 miljoen meningen over eten. Er zijn daarnaast veel onderzoeken gedaan naar voeding(smiddelen). Ik denk dat het wel duidelijk is, dat het best lastig is als consument om onderzoeken goed te interpreteren. Iemand zou zichzelf naar mijn mening te kort doen op basis van een enkel onderzoek zijn eetpatroon aan te passen. Wij willen graag die handvaten bieden zodat de consument weet hoe hij/zij zijn gezondheid kan bevorderen en het risico op chronische ziekten kan verminderen. Iedereen maakt zijn eigen keuzes, elke stap is er één richting een gezonder eetpatroon.
Met vriendelijke groet,
Gien van het Voedingscentrum