Waarom werkt een dieet niet voor de lange termijn?

Wanneer je aan een dieet doet, neem je, gedurende een bepaalde periode, een stuk minder calorieën tot je, dan dat je dagelijks nodig hebt, of dat je normaal gesproken zou eten. Er is dan sprake van een onbalans tussen je calorie-inname en je calorieverbruik. Je verbrandt dagelijks meer calorieën, dan dat je tot je neemt. Deze caloriereductie kan, in sommige diëten, oplopen tot wel 60% van je normale calorie-inname. Je spreekt dan van crash-diëten. Een van de merkbare gevolgen van een dieet is dat je gewicht verliest. Er zijn echter diverse vervelende bijwerkingen aan een dieet, die je in eerste instantie niet erg merkt. Hoe zit dat?

Hoeveel calorieën heb je nodig?

Gemiddeld heeft een volwassen man dagelijks 2.500 calorieën nodig. Een vrouw heeft er zo’n 2.000 nodig. De een heeft wat meer nodig, de ander wat minder. Dit is afhankelijk van de dagelijkse activiteiten zoals, sport, aantal fysieke activiteiten, lichamelijk werk of juist zittend werk. Die calorieën, ofwel energiebronnen, bestaan uit vetten, eiwitten en koolhydraten. Je gebruikt die calorieën voor je dagelijkse beweging en om je primaire lichaamsprocessen in stand te houden. Je primaire lichaamsprocessen zijn onder andere het kloppen van je hart, je metabolisme, de werking van je organen en je haargroei. Bij dagelijkse beweging kun je denken aan fietsen, wandelen, de trap oplopen en huishoudelijke klusjes.

Bij een normaal voedingspatroon gebruik je rond de 85% van je calorie-inname, voor je primaire processen. Wanneer je uitgaat van de gemiddelde man, zijn dit dus 2.125 calorieën. Dit laat 15% over om te voorzien in je dagelijkse beweging en andere fysieke activiteiten, ofwel 375 calorieën. Uitgaande een reductie van 60% van de 2.500 calorieën, zul je het dus met 1.500 calorieën minder doen. Gedurende de periode dat je met het dieet bezig bent, neem je dagelijks dus slechts 1.000 calorieën tot je. Dit is nu juist ongezond. Wat gebeurd er nu in je lichaam?

Wat gebeurd er bij een dieet?

Je lichaam merkt de calorie reductie van een dieet op en schakelt automatisch over in een crisisstand. Deze crisisstand is een biologisch proces en stamt nog uit prehistorische tijden. De werking van het menselijk lichaam is sinds die tijd niet veel veranderd. In de crisisstand gaat je lichaam automatisch efficiënter energie verbranden. Dit betekend dat je metabolisme daalt en energie zelfs gaat halen uit de eiwitten uit je spiermassa. Hierdoor neemt je spiermassa af en dat is een geen goede zaak. Je lichaam, eet zichzelf van binnen op.

Andere energiebron

Je primaire lichaamsprocessen verbranden dagelijks, bij normale consumptie, 2.125 calorieën, bij de man en 1.700 bij de vrouw. Dat leidt dus tot een tekort van 1.125, voor de man en 700 calorieën, voor de vrouw per dag. Je neemt er immers maar 1.000 in. Om je primaire lichaamsprocessen toch in stand te houden, gaat je lichaam op zoek naar andere calorieën, die het kan aanwenden voor verbranding en zodoende je primaire lichaamsprocessen toch in stand kan houden.

Vermindering van je spiermassa

Deze calorieën vindt je lichaam dus in de eiwitten van je spiermassa. Maar verbrand je dan geen vet? Ja, ook wel, maar niet zoveel. Je lichaam zit nu eenmaal zo in elkaar dat je vetmassa je beschermt tegen onder andere de kou. Hierdoor blijft je lichaam op temperatuur. Wanneer je lichaam minder calorieën ontvangt, dan dat het nodig heeft om normaal te functioneren, zorgt je lichaam ervoor dat die vetlaag in stand blijft. Vet isoleert namelijk. Derhalve hoeft het niet al teveel energie te gebruiken om je te verwarmen. Zodoende verbrandt je lichaam de eiwitten uit je spieren. Je spiermassa neemt dus af.

Wat is het effect van een daling van je metabolisme en je spiermassa?

Is het erg dat je metabolisme en je spiermassa zijn afgenomen? Het antwoord daarop is ja. Spieren verbranden namelijk veel meer calorieën dan vet. Het loont dus om spiermassa te hebben. Spiermassa verhoogt ook je metabolisme en een hoog metabolisme verbrandt meer calorieën. Het loont dus, wanneer je wilt afvallen, om spieren te kweken en zodoende je metabolisme op te voeren. Een tijdelijke caloriereductie, zoals tijdens een dieet gebeurd, sorteert tijdens de dieetperiode succes, je valt immers af, maar daarna sorteert het juist op lange termijn het tegenovergestelde effect.

Vochtbalans

Dankzij een dieet raakt ook vaak de vochtbalans in je lichaam verstoord. Er zit simpelweg minder vocht in je lichaam. Dat scheelt een paar kilo’s en het ziet leuk op de weegschaal, maar die vochtbalans herstelt zichzelf weer, zodat die “verloren” kilo’s er in een mum van tijd weer bij zijn. Een ander negatief gevolg van een dieet is dat het regelmatig leidt tot het jojo-effect. Dit komt doordat je je lichaam een bepaalde periode hebt uitgehongerd. Wanneer je dieet ten einde is, en je dus weer tot een normale calorie-inname komt, beoordeelt je lichaam dit voedsel als een overschot. Het overschot slaat je lichaam op als vet, met als gevolg dat je vetmassa toeneemt en je dus weer zwaarder wordt.

Wat dan wel?

Op de lange termijn werkt een tijdelijk dieet niet. Duurzame gewichtsreductie bereik je door een aantal aanpassingen in je levensstijl. Omdat ieder lichaam anders werkt en ieders eetpatroon verschilt, bestaat er geen beproefde methode. Je zult voor jezelf dienen uit te vinden wat voor jouw lichaam werkt en wat niet. Je kunt een start maken met een analyse van je huidige voedings- en beweegpatroon. Wanneer je weet wat je eet en hoeveel lichaamsbeweging je hebt, kun je ongeveer bepalen wat je dagelijks qua voeding nodig hebt.

Wanneer je bijvoorbeeld dagelijks met de auto naar je werk gaat, de lift neemt naar de zoveelste etage en vervolgens de hele dag achter een bureau doorbrengt, dan heb je minder energie en dus voedsel nodig dan metselaar. Wanneer je dan ’s avonds niet beweegt, door bijvoorbeeld de hond uit te laten, huishoudelijke klussen af te werken of te sporten, dan heb je dus ook niet veel calorieën nodig. Je verbrandt ze toch niet aan een activiteit. Hier kun je je voedings- en bewegingspatroon op afstemmen.

Wanneer je meer wilt weten over gezonde voeding, koop dan het e-boek met de toepasselijke titel Gezonde Voeding. Deze kun je ook als hard copy bestellen bij bol.com. Je kunt NLbewustgezond.nl ook volgen via Facebook.