Is vet gezond, wat zijn gezonde vetten?
Gezonde vetten zijn een onmisbaar bestanddeel van je dagelijkse voeding. Net als complexe koolhydraten en eiwitten vervullen vetten en zeker gezonde vetten een belangrijke rol. In de afgelopen 30 jaar heeft vet echter een negatieve connotatie gekregen. Zo zou vet ongezond zijn, je dik maken en hart- en vaatziekten veroorzaken. Hierdoor zijn mensen massal overgestapt naar light producten en vetarme voeding. Maar is dat wel zo goed geweest? Want in de afgelopen 30 jaar zijn we massaal dikker geworden en is het aantal mensen dat leidt aan hart- en vaatziekten enorm toegenomen. Hoog tijd om eens te kijken naar wat gezonde vetten eigenlijk zijn en waar je ze kunt vinden.
Welk type vet is gezond?
Vet levert je energie en is belangrijk voor veel lichamelijke processen en de opname van bepaalde vitaminen. Als energiebron levert 1 gram vet wel 9 calorieën. Dat is ruimschoots 2x zoveel als eiwitten en koolhydraten. Wellicht komt hier de vetfobie van de afgelopen 30 jaar vandaan. Hoewel we massaal vetvrije voeding en light producten zijn gaan gebruiken, is de gemiddelde Nederlander (en de gemiddelde Amerikaan en Europeaan) structureel zwaarder geworden, in de afgelopen 30 jaar. We hebben erg veel geld uitgegeven aan vetarme toetjes, chips, light frisdranken en boter en het heeft niets geholpen. Veel van dat soort producten zit bomvol met suiker, die enorme insulineschommelingen teweeg brengen. Die insulineschommelingen worden in verband gebracht met diabetes 2.
Gezonde vetten
Blijkbaar zijn we dus een verkeerde weg ingeslagen. Onze vrees naar vet heeft ons geleid naar ongezonde alternatieven die veel suikers bevatten. Om nu te bekijken wat gezonde vetten zijn, kijken we eerst naar welke typen vet er zijn. Er zijn onverzadigde vetten, verzadigde vetten en transvetten. Onverzadigde vetten zijn gezonde vetten. Deze vetten brengen bijvoorbeeld je cholesterolgehalte in balans. Omega 3 vetten bijvoorbeeld, breken het slechte LDL cholesterol af en bouwen het goede HDL cholesterol op. Hierdoor daalt de kans op hart- en vaatziekten. Je vindt onverzadigde vetten in onder andere vis, avocado, noten en olijfolie. De vooraanstaande voedingswetenschapper Walter Willett, professor en voorman van de Harvard School of Public Health, stelt in zijn boek, Eet, drink en blijf slank en gezond, zelfs dat je de dagelijkse inname van onverzadigde vetten kunt verhogen en het aandeel enkelvoudige koolhydraten (suikers) beter kunt verlagen.
Onverzadigde, verzadigde en transvetten
Onverzadigde vetten zijn dus gezond, ze vervullen veel belangrijke lichaamsfuncties en werken preventief tegen hart- en vaatziekten. Verzadigde vetten, zijn iets minder gezond. Je vindt deze vetten onder andere in vlees, boter en zuivel. De verzadigde vetten in boter en zuivel, verhogen je cholesterolgehalte het meest. De verzadigde vetten in vlees doen dat minder en de verzadigde vetten in pure chocola nog minder. Dat is dus mooi nieuws. Verzadigde vetten zou je dus met mate consumeren, is het devies. Dan komen we op de ronduit ongezonde transvetten. Transvetten ontstaan door een industriële bewerking van plantaardige vetten en hebben totaal geen gezonde eigenschappen. Sterker nog, transvetten doen het omgekeerde wat de gezonde vetten doen; ze breken het goede HDL cholesterol af en bouwen het slechte LDL cholesterol op. Je begrijpt dat de kans op hart- en vaatziekten bij veelvuldige consumptie van transvetten enorm toeneemt.
Waarom worden die transvetten dan gemaakt en waar zitten ze in? Transvetten zijn gemaakt om voedingsproducten langer houdbaar te houden en een product knapperig te houden. Je vindt transvetten veel in gefrituurde producten, zoals chips en snacks, maar ook in tal van andere industrieel bereidde voedingsmiddelen zoals croissants, kaasbroodjes, koeken en ijs. Producten die transvetten bevatten hebben een paar dingen gemeen met elkaar. In de eerste plaats wordt er veel reclame voor gemaakt en in de tweede plaats zijn ze op heel veel plaatsen beschikbaar. Dit soort gemaksvoedsel bevat dus ongezonde vetten, waar je juist wel dik en ongezond van wordt.
Afvallen en gezonder worden
Wanneer je wilt afvallen, of gewoon gezonder wilt worden, is het juist belangrijk om voldoende gezonde vetten binnen te krijgen. Je wordt niet dikker of ongezonder wanneer je vis of olijfolie eet. Wel is het raadzaam om er niet teveel van te eten, per dag, want ook deze gezonde vetten leveren 9 calorieën per gram. Maar eigenlijk gaat dit vanzelf. Wanneer jij je lichaam de juiste bouwstoffen geeft, dus de complexe koolhydraten, eiwitten en onverzadigde vetten, dan ervaart je lichaam geen tekorten. Met de juiste bouwstoffen is je lichaam in staat zichzelf op te bouwen en te regenereren. Wanneer je ongezonde spullen eet en je lichaam dus automatische te weinig bouwstoffen binnen krijgt, dan blijft je lichaam simpelweg om bouwstoffen vragen. Ook al heeft het al een overschot aan calorieën binnen.
Je lichaam werkt genadeloos. Het vraagt om de juiste brandstof, energie of calorieën (hoe je het ook wilt noemen). Wanneer het die binnen krijgt raakt je lichaam verzadigd en geeft het geen hongersignalen af. Wanneer het niet de juiste brandstof binnen krijgt, dan blijft het om eten vragen, ondanks dat je al overschotten aan calorieën naar binnen hebt gewerkt.
Gezonde Voeding
Je kunt meer lezen over het nut van vetten en de andere nutriënten in mijn e-book Gezonde Voeding. In het e-book lees je veel meer over onverzadigde vetten en de positieve effecten ervan. Ook geeft het e-book Gezonde Voeding je vooral tips en handvatten over wat je kunt doen om overgewicht te voorkomen, gezond te eten en waar je gezonde voeding kunt vinden. Het geeft je eigenlijk antwoord op de vraag hoe je een gezonde levensstijl ontwikkeld. Je kunt het boek ook als hardcopy bestellen.
