Gezond eten door verzadigd vet

Uit steeds meer onderzoeken blijkt dat verzadigd vet het risico op hart- en vaatziekten niet vergroot. Je vindt verzadigd vet in onder andere in vlees, roomboter, reuzel en kokosvet. Verzadigd vet zou je zelfs allerlei gezondheidsvoordelen kunnen opleveren. Dit staat lijnrecht tegenover de, inmiddels 50 jaar oude theorie, die stelt dat verzadigd vet ongezond zijn en dat ze hart- en vaatziekten zouden kunnen veroorzaken. Is ons iets voorgelogen? Veel medici scharen zich in het kamp van de tegenstanders van verzadigd vet, maar veel vooraanstaande en anders denkende wetenschappers en onderzoekers stellen dat verzadigd vet positief bijdraagt aan je gezondheid. Wie heeft er nou gelijk en hoe komt het dat er zo’n groot verschil bestaat tussen beide kampen? 

Hoe is de tegenstelling over verzadigd vet ontstaan?

Een mogelijke oorzaak van het ontstaan van de theorie dat verzadigd vet ongezond voor je is en dat het allerlei hart- en vaatziekten zou veroorzaken, is de 7 – Landen Studie van de Amerikaanse arts Ancel Keys. Zijn onderzoeken, in de jaren ’60 van de vorige eeuw, naar de rol van verzadigd vet in relatie tot een verhoogd cholesterol, heeft grote impact gehad over de publieke opinie. Hij bewees verzadigde vetten tot een verhoogd cholesterol niveau zou leiden, hetgeen allerlei negatieve gevolgen kan hebben op je gezondheid. Hij heeft een studie gedaan in diverse landen, die bekend staat als de 7 – Landen Studie. Hij toonde aan dat in de 7 onderzochte landen een relatie bestond tussen het eten van verzadigd vet en het ontstaan van een hoog cholesterol niveau.

7 Landen, of meer meer landen?

Als Ancel Keys dan wetenschappelijk de kwalijke rol aantoonde, waarom is er dan een controverse ontstaan? Waarom komt er dan steeds meer bewijs dat verzadigd vet geen relatie heeft met het ontstaan van hart- en vaatziekten? Dit komt doordat Keys meerdere landen heeft onderzocht, die andere resultaten lieten zien, maar deze landen heeft hij niet meegenomen in zijn publicatie. In zijn publicatie komen slechts 7 landen voor, waarvan er 6 een negatieve relatie tonen. In totaal heeft hij meer dan 20 landen onderzocht. In de meeste landen was er geen sprake van een verband tussen het eten van verzadigd vet en het ontstaan van cholesterol en hart – en vaatziekten. Maar goed, die uitkomsten heeft hij dus buiten zijn publicatie gelaten.

Waarom hij onderzoeksresultaten achterwege liet is onduidelijk, maar zijn theorie is in de afgelopen 50 jaar leidend geweest. In de afgelopen 50 jaar zijn er vele “vetvrije” en “vetarme” producten op de markt gekomen. Je kent ze wel. Het zijn de producten met “Nu met 0% vet”, of “Nu met minder vet”, op het etiket. Maar vreemd genoeg, zijn we massaal dikker geworden in de afgelopen 50 jaar. Ook al laat je er geen wetenschapper naar kijken, dan kun je zelf in de statistieken een toename in gewicht en BMI zien, in de afgelopen 50 jaar.

Het gaat verder

Uit meerdere onderzoeken blijkt dat het eten van verzadigd vet het risico van hart- en vaatziekten niet vergroot. Dit staat dus lijnrecht tegenover de algemene opvatting, dat minder verzadigd vet de gezondheid van je hart en je vaatstelsel ten goede komt. Er zijn diverse onderzoeken gedaan naar verschillende bevolkingsgroepen, waar verzadigd vet met regelmaat werd gegeten, maar waar hard- en vaatziekten niet vaker voorkwamen, als gevolg van dat eetpatroon. Je zou hierbij kunnen denken aan het Mediterraanse dieet. Maar het gaat verder dan dat. Het blijkt niet alleen dat verzadigd vet het risico op het krijgen niet alleen niet vergroot, maar juist verlaagd. Hoewel dit nog niet heel sterk is aangetoond, bestaan er wel aanwijzingen.

Maar laten we nu eens kijken waar je lichaam die verzadigde vetten dan voor gebruikt.

1. Verzadigd vet speelt een belangrijke rol in je cardiovasculaire gezondheid, zoals dat mooi heet. Maar het betekend gewoon de gezondheid van hart en vaatstelsel. Verzadigde vet vermindert de niveaus van een bepaald stofje, dat een sterke relatie heeft met het ontstaan van cardiovasculaire ziekten.
2. Je lichaamscellen bestaan voor een bepaald deel uit vet. Zonder vet, geen lichaamscellen. Je hele lichaam is opgebouwd uit lichaamscellen.
3. Verzadigd vet beschermt je lever tegen alcohol en tegen medicijnen.
4. Voor de opname van het mineraal calcium is vet nodig. Calcium is een belangrijke bouwstof voor je botten. Vet en sterke botten hebben dus een relatie.
5. Je hersenen bestaan voor 60% uit vet. Wanneer je geen vet eet, dan heeft dat impact op het functioneren van je hersenen. Overigens zijn je hersenen dol op het omega 3 vetten.
6. Je immuunsysteem is ook gebaat bij verzadigd vet. Het heeft een positieve impact op je witte bloedlichamen om virussen, bacteriën en schimmels te herkennen en te vernietigen.

Welk vet neem je dan?

Kokosvet is en vorm van verzadigd vet, dat je prima kunt gebruiken om in te bakken en om als boter te gebruiken. Zelf gebruik ik het ook. Ook eet ik roomboter in plaats van margarine. Margarine bevat vaak veel linolzuur en daarvan is tegenwoordig bekend dat het allerlei ontstekingen kan veroorzaken. Die ontstekingen kunnen weer leiden tot aandoeningen als dementie, hartaandoeningen en dergelijke. Het beste kun je kiezen voor vetten die voorkomen in de natuurlijke vorm. Hierbij kun je denken aan kokosvet, roomboter, wilde vis, mager rundvlees en ook plantaardige vetten zoals die uit avocado’s, noten, zaden en olijfolie.

Oordeel zelf

Er is dus nogal wat te doen rond verzadigd vet. De autoriteiten hebben jaren lang gewaarschuwd voor de mogelijke negatieve effecten. Maar die negatieve effecten die blijken dus wel mee te vallen, sterker nog, consumptie van verzadigd vet lijkt eerder gezond dan ongezond, als je kijkt naar de nieuwere onderzoeken. Hoe dan ook, als consument is het vrij ingewikkeld de juiste keuzes te maken. Als wetenschappers het al niet eens zijn met elkaar en elkaars theorieën verwerpen. Gelukkig bestaat er geen monopolie op kennis en kun je als consument diverse bronnen raadplegen om zelf een oordeel te vellen.

Zelf heb ik ook jaarlijks margarine gebruikt, van allerlei merken, maar gebruik ik de laatste jaren dus roomboter. In het begin voelde dat een beetje vreemd. Het was altijd roomboter dat ongezond was, zo is mij jarenlang verteld. Maar ik ben meer overtuigd geraakt van het tegendeel. Derhalve smeer ik roomboter op mijn spelt of zuurdesem broodjes. Zo ben ik er ook van overtuigd dat er heel veel dingen anders kunnen op het gebied van gezond en lekker eten.

Dit en meer, kun je lezen in het e-boek Gezonde Voeding. Deze is ook als paperback verkrijgbaar.