Weet wat je eet: waarom ben je te dik en hoe los je dat op?

Weet wat je eet is een bekende kreet en iedereen begrijpt wat ermee wordt bedoeld. Maar lang niet iedereen weet hier invulling aan te geven. De onderzoeksjournalist Daan de Wit schreef een mooi boek dit thema. Het boek eet Weet Wat Je Eet en ik wil er je er iets over vertellen omdat ik vind dat dit boek de verschillende thema’s rond gezond eten en overgewicht heel erg goed omschrijft. 

Weet wat je eet

In de huidige wereld van overvloed is het lang niet altijdgemakkelijk om niet verleid te worden door al dat eten dat overal verkrijgbaar is. ‘Weet wat je eet’ is niet zomaar een kreet, maar weet jij eigenlijk wel wat je eet?

Zonder het te weten, kiezen heel veel mensen onbewust voor ongezond en energierijk eten. Het is dan ook niet voor niets dat de helft van onze bevolking te dik is en dat het aantal chronisch zieken spectaculair is toegenomen in de afgelopen 30 jaar. Iedereen kent wel iemand die een hartaanval heeft gehad, diabetes 2 heeft of bloedverdunners slikt.

Hoe heeft het zover kunnen komen?

1. Wij zijn biologisch voorgeprogrammeerd om energierijk te eten

Ons lichaam werkt nog hetzelfde als in de tijd dat onze voorouders hun eten bij elkaar scharrelden door op dieren te jagen en het eten dus direct uit de natuur te halen. Overleven was toen een hele kunst en ons lichaam is derhalve een soort van geprogrammeerd voor energierijk eten.

De voedingsindustrie maakt hier dankbaar gebruik van door allerlei producten op de markt te brengen waartegen je maar moeilijk weerstand kan bieden.

Het voormalig hoofd van de Amerikaanse Voedsel- en Warenautoriteit, David Kessler schreef hierover een boek, waarin hij de tactieken van de voedingsindustrie beschrijft, om jou meer te laten eten. Hij stelt dat deze industrie – heel slim – tot in detail heeft bestudeerd hoe de menselijk zucht naar voedsel in elkaar zit.

Derhalve maken zij hun producten onweerstaanbaar, zodat je er meer van koopt en er meer van eet. Het gevolg is dat er nu heel veel voedsel te krijgen is die een ‘hedonistische reactie’ veroorzaken. Dit houdt in dat je een gelukzalig moment ervaar, waarbij je verstand tijdelijk even stopt met verstandig te zijn.

Je hersenen reageren heel heftig wanneer je dergelijk eten in je mond stopt. Kessler stelt zelfs dat de neurologische processen die dan ontstaan, vergelijkbaar zijn met die van verslavingen. Ze nodigen uit tot herhaling en hoe vaker je het herhaalt, hoe dieper die processen verankert raken.

Bliss point

Een van de technieken om je meer te laten eten is het bliss point (1). Het bliss point is een ontdekking van de wetenschapper Howard Moskowitz. Hij ontdekte dat dit punt bereikt wordt, indien de consument de beste smaaksensatie heeft, terwijl het product niet te overweldigend smaakt en teveel verzadigd.

Je snapt dat voedingsbedrijven in de rij stonden om van zijn kennis gebruik te maken.

2. Vet is slecht?

In de jaren ’70 van de vorige eeuw, kreeg de Amerikaanse Senator George McGovern, de opdracht om een antwoord te vinden op de stijgende voedselprijzen in Amerika. McGovern kwam met een aantal aanbevelingen waaronder minder vet, zout en veel minder suiker te consumeren.

Suiker zou met maar liefst 40% minder geconsumeerd dienen te worden. Suikerproducenten zagen dat niet zo erg zitten. Het gevolg was een campagne om de publieke opinie te beïnvloeden. Die campagne bleek heel succesvol. In de plaats dat suiker slecht zou zijn, was nu vet de boosdoener.

Er kwamen dus producten op de markt die ‘0% vet’ bevatten. Maar wat zat er dan in, juist ja suiker. Tot op de dag van vandaag zijn die ‘vetvrije’ producten te verkrijgen. Maar check het etiket eens, hoeveel suiker bevat het? Weet wat je eet!

3. Supersizen

De Amerikaan David Wallerstein runde in de jaren ’50 een bioscoop. Hij wilde meer geld verdienen aan de verkoop van popcorn. Hij besloot de porties te supersizen want dat leverde per saldo wat meer op. Later ging Wallerstein bij een hele grote hamburgergigant werken – die bekend staat om het supersizen van zijn menu’s.

Mensen oordelen minder verstandig over wat ze eten als ze er veel van hebben. Zet je ze een grote hoeveelheid frisdrank voor, dan zullen ze het opdrinken’, zo stelt de onderzoekster Kit Yarrow, voorzitter van de psychologiefaculteit van de Golden Gate University.

Het principe is dus simpel; hoe meer je op je bord hebt liggen, hoe meer je eet. En er komt meer op je bord te liggen door de lage prijs van de hamburger. Doordat deze niet duur is, ben je geneigd om ook nog friet en frisdrank te nemen. Ondanks dat je dan weet wat je eet, eet je al snel teveel.

4. Clean label

Onder het motto ‘Weet wat je eet’ bekijken consumenten steeds vaker de etiketten van de producten die ze kopen. Daar wil je, als consument natuurlijk niet lezen dat iets niet gezond is. Daarom bedienen fabrikanten zich van clean labelling.

Bij clean labelling draait het om de perceptie. Je denkt dat je een verantwoord product koopt, omdat er bijvoorbeeld weinig e-nummers op het etiket staan, maar in werkelijkheid zitten die stofjes er wel in, maar hebben ze een andere naam.

De gevolgen van overgewicht

In 1980 was 3,4% van de Amerikaanse mannen te dik en in 2030 heeft 86% van te kampen met overgewicht of obesitas. De kosten die daarmee gemoeid zullen zijn, worden geraamd op het astronomische bedrag van € 1.000 miljard op jaarbasis.

Hoeveel is $ 1.000 miljard?

Nou, de VS geven jaarlijks zo’n $ 660 miljard uit aan hun leger (2) en de Nederlandse economie is ongeveer $ 880 miljard groot (3). Deze getallen noem ik om het astronomische bedrag van $ 1.000 miljard in een perspectief te plaatsen.

Trouwens, zo’n, 75% van de aanmeldingen voor het Amerikaanse leger wordt afgewezen, omdat wegens het overgewicht. De vraag rijst dan of Amerika zijn strijdkrachten wel op pijl kan houden, als er zoveel mensen afgewezen worden.

De gevolgen van overgewicht draag je niet in je eentje. Zeker niet als je weet dat ongeveer de helft van Nederland te dik is. De medische zorg rond overgewicht en obesitas kost ons jaarlijks € 3,2 miljard.

Volgens de WHO veroorzaakt obesitas zelfs wereldwijd bij een half miljoen mensen kanker en zal het aantal dementerende met 300% toenemen. Niet zo mooi dus allemaal.

En, wat kan jij hiermee?

Wist jij dat niet vet, maar juist koolhydraten en dan vooral de geraffineerde koolhydraten een belangrijke veroorzaker zijn van overgewicht en ook van hart- en vaatziekten? Vet blijkt juist veel gezonder dan dat men dacht en beweerde. De ‘vet is slecht’ hypothese blijkt zelfs op  een absolute dwaling te berusten. Nou, wat kan jij hier mee?

1. Jezelf meer informeren.

Ik denk dat de tijd al lang is aangebroken dat mensen zelf onderzoeken wat goed en wat niet gezond voor hen is. Informeer je dus breed over gezond eten. Daan de Wit heeft hier het boek Weet Wat Je Eet geschreven.

In het boek Weet Wat Je Eet ontdek je op een leuke manier hoe je gezond kan eten, op basis van de oudste kennis en de nieuwste wetenschap die erover bekend is. Gezond eten is niet nieuw, het is alleen vergeten.

Veel kennis over gezond eten heeft plaats gemaakt voor gemakseten en daardoor zijn mensen dik. De laatste tijd echter lijkt er een kentering te ontstaan. Steeds meer mensen kiezen ervoor om zelf op zoek te gaan naar informatie over gezonde voeding.

2. Ongevoelig worden voor dergelijk eten.

Wanneer je weet wat je eet, dan weet je welke producten je dik en ziek maken. Doordat je weet wat je eet ben je veel beter in staat om gezonde keuzes te maken. Eigenlijk is het heel simpel, als je die ongezonde en dik makende producten niet meer eet, dan ontstaan andere circuits in je hersenen. Je wordt dan minder gevoelig voor een stof als suiker.

3. Sporten om af te vallen?

Sporten en lichaamsbeweging is sowieso een goed idee. Echter als je gaat sporten met als doel om af te vallen, dan is het wel handig om te weten dat je er goed aan doet om voeding te eten die voldoende vetten, eiwitten, vezels en natuurlijk mineralen en vitaminen bevatten.

Wanneer je veel koolhydraten blijft eten, dan blijft je alvleesklier insuline je bloedbaan inpompen. Het hormoon insuline verstoord het proces om lichaamsvet te verbranden. Je lichaam haalt de energie dan uit de glucose (afkomstig van koolhydraten) die zich in je bloed bevindt. Je valt dus niet af.

Heb jij echter wel plannen om af te vallen, of gewoon om weer wat lekkerder in je vel te zitten en kan je daar wel wat hulp bij gebruikten? Dan is het e-boek Afvallen Veranderen wel wat voor jou.

Meer weten over gezond leven, een gezond gewicht en wil je lekker blijven genieten (en eten)? Download dan het e-boek Gezond In 10 Stappen.

Bronnen:
Weet wat je eet, Gezond eten op basis van de oudste kennis en de nieuwste wetenschap, Daan de Wit, ISBN 978 90 5594 955 7

(1) http://www.nytimes.com/2013/02/24/magazine/the-extraordinary-science-of-junk-food.html?_r=0
(2) https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_landen_naar_militaire_uitgaven
(3) http://www.cpb.nl/cijfer/kerngegevens-2011-2015-voor-het-concept-cep-2012