Wat staat er echt op een etiket?

Het misleiden van consumenten mag niet, maar gebeurt wel. In Nederland zijn de producenten van voedingsmiddelen verplicht om voedingsinformatie te verschaffen via het etiket. Dit is geregeld in de Warenwet etikettering levensmiddelen. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit houdt hier toezicht op. Dan zou je zeggen dat dit wel geregeld is. Mis dus. Dit vormt een probleem voor je gezondheid, omdat zo’n beetje 95% van alle producten, die je in een supermarkt kunt kopen, bewerkt zijn. Tijd dus voor wat meer kennis over wat er nu werkelijk op een etiket staat.

Het etiket is een enorme lijst

Een fabrikant van een voedingsmiddel is bij wet verplicht om een boel informatie omtrent het product te vermelden op de verpakking. Hierbij kun je denken aan de ingrediënten, de voedingswaarde, de houdbaarheidsdatum, de gegevens van de klantenservice, keurmerken, dagelijkse voedingsrichtlijn, allergie informatie en nog veel meer.  Hierdoor zou je, als consument een goed en transparant beeld kunnen krijgen van het product. Je zou hierdoor kunnen weten of het product, of bestanddelen ervan, bijdraagt aan je gezondheid of niet. De werkelijkheid is echter wat weerbarstiger.

De voorkant van de verpakking, het reclamebord van de fabrikant

De voorkant van de verpakking is zo ontworpen dat jij het meest geneigd bent om juist voor dat product te kiezen. Je kunt ervan uit gaan dat de kleurstelling, de grootte van het logo en eventueel andere symbolen speciaal zijn ontwikkeld, om jou een goed gevoel te geven over het product. Tel daarbij een eventueel keurmerk en een gezonde claim als “0% vet” bij op en je bent om. Het product ligt in je winkelwagen. Haal dit product eens uit je winkelwagen en draai het pak om en bekijk de ingrediënten eens.

Het product, dat je in je handen hebt, bevat het meest van het eerst genoemde ingrediënt. Daarna volgen de bestanddelen die in steeds mindere mate in het product zijn verwerkt. Wanneer suiker als eerste staat vermeld, dan bestaat het product dus voornamelijk uit suiker. Staan koolhydraten als eerste vermeld, met daaronder de tekst “waarvan suikers”, dan bestaat dit product voor het grootste deel uit suiker. Zet het terug, het is erg ongezond.

E-nummers

In de meeste bewerkte voedingsmiddelen zul je E-nummers vinden. Ze zorgen ervoor dat het product niet klontert, niet verkleurd, meer smaak heeft, minder snel bederft en noem maar op. Omdat de reputatie van E-nummers niet goed is, plaatsen de fabrikanten dikwijls de gewone namen op de verpakking. Glutamaat bijvoorbeeld is het E-nummer E-621. Dit stofje zorgt ervoor dat je meer van het product wilt eten. Glutamaat is mede debet aan de huidige trend in overgewicht. Hoe ga je hier nu mee om? Het is niet te doen, als consument, om alle E-nummers en hun normale naam uit je hoofd te leren, om zodoende de juiste keuze te kunnen maken. Hier zijn 2 simpele oplossingen voor.

1. Bevat het artikel meer dan 5 namen? leg het dan terug, het bevat E-nummers.
2. Kun je de namen van de ingrediënten amper uitspreken en lijkt het wel of je vroeger bij scheikunde niet hebt opgelet? Leg het product dan terug, het bevat E-nummers

Andere namen, andere gedachten

Een andere truc van fabrikanten om je op het verkeerde been te zetten is om de ongezonde ingrediënten verschillende namen te geven, of eventueel te vervangen door andere additieven die helaas nog ongezonder zijn. Zo weet je inmiddels wel dat suiker niet gezond voor je is. De fabrikant noemt dit ingrediënt dan dextrose, fructose, sacharose, sacharine, saccharide of iets anders dat eindigt op –ose en –ide. Ook gebruiken ze vervangers als High Fructose Corn Syrup (HFCS), dit is 100x zoeter dan suiker en staat ook wel als maïs stroop, of siroop op het etiket.

Wat voor suiker geldt, geldt ook voor gehydrogeneerde plantaardige vetten. Dit klinkt gezond, maar gehydrogeneerde plantaardige vetten is gewoon transvet. Transvet is bizar ongezond. Het is mede debet aan overgewicht, hart- en vaatziekten, een hoog cholesterol en zelfs depressies. Transvetten ontstaan door vloeibare en gezonde plantaardige vetten enorm te verhitten, zodat ze stollen. Er bestaat dus wel een relatie tussen transvet en plantaardige vetten, dus liegt de producent niet, wanneer deze gehydrogeneerde plantaardige vetten op het etiket plaatst.

De claims

Daar zit hem de crux. Jij leest iets waarvan je denkt dat het wel gezond is, maar helaas is dit vaak niet zo. Dit geldt ook voor light producten en de claims van “0% vet” en “extra vezels”. Inmiddels is er veel onderzoek gedaan, waaruit je kunt afleiden dat niet vet, maar suiker de veroorzaker is van overgewicht, diabetes 2 en andere chronische ziekten. Wanneer een fabrikant het ingrediënt vet weglaat uit het product, dan wordt automatisch een ander ingrediënt toegevoegd, om de smaak van het product lekker te maken. Vet geeft een product namelijk een lekker smaakje. Dikwijls wordt het vet vervangen door suiker, of een andere zoetstof.

Light producten zouden minder suiker en calorieën bevatten. Een deel daarvan kan best waar zijn, maar door de toevoeging van synthetische zoetstoffen zoals aspartaam, maakt het weer behoorlijk ongezond. Aspartaam, ofwel E-951 wordt in verband gebracht met kanker, hoofdpijn, misselijkheid, migraine en hartkloppingen. Hoewel verschillende wetenschappers hierover twisten.

Vezels zijn erg belangrijk bij je spijsvertering, ze zorgen ervoor dat de voedingsstoffen langzaam via je darmen en je bloedbaan naar je lichaamscellen worden gestuurd. Dit voorkomt onder andere bloedsuikerpieken. Vandaar dat de claims over vezels het goed doen op de verpakking van een product. Dus worden vezels met regelmaat kunstmatig toegevoegd aan tal van producten. Vaak worden extra vezels toegevoegd in producten die transvetten en suikers bevatten, waardoor alle gezonde eigenschappen in 1 klap teniet worden gedaan.

Je vindt vezels gewoon in groente, fruit, peulvruchten en volkoren producten. Als je dat soort voedingsmiddelen eet, hoef je die schreeuwerige producten niet te nemen. Het is wel een beetje jammer dat het zoveel moeite kost om gezond te eten. Voordat je het weet ben je deelgenoot van een chemisch experiment of trap je in de val van de marketeers.

In het e-boek Gezonde Voeding kun je hier meer over lezen. Gezonde Voeding is een gemakkelijk geschreven boek.

Gezonde Voeding is ook als paperback verkrijgbaar bij bol.com.