Waarom houden wij van suiker en waarom heeft het zoveel namen?

Suiker is zoet en daar houden wij van. Een baby bijvoorbeeld, ervaart als eerste smaaksensatie de zoete smaak moedermelk. En toen onze voorouders nog als jagers-verzamelaars leefden, was de smaak van zoet een kwestie van leven en dood. Zoete voedingsmiddelen werden gegeten, zure en bittere amper. De smaken zuur en bitter konden namelijk voor giftig staan. Biologisch lijken wij dus voorbestemd om suiker of zoet te eten en dat is de industrie niet ontgaan. Om voedingsmiddelen lekkerder en aantrekkelijker te maken wordt dikwijls veel suiker toegevoegd. ‘Nou, dan lees je toch de etiketten?’ Tjsa, daar zie je een boel namen staan, wat weer verwarrend kan zijn. In deze blog heb ik onder andere de verschillende en meest voorkomende namen van suiker voor je op een rijtje gezet. 

Suiker, hmmm lekker!

Zoet vinden wij dus lekker en deze kennis is de bedrijven die voedingsproducten verkopen niet ontgaan. In heel veel producten wordt suiker toegevoegd, omdat het een lekkere smaak geeft, een fijn mondgevoel en textuur (1). Derhalve vind je suiker niet alleen in producten waarvan je het zou verwachten zoals snoep en in koek, maar ook in producten die je niet snel met suiker zou vereenzelvigen.

Voorbeelden van producten die wel suiker bevatten, maar waarvan je dit niet direct zou verwachten zijn vleeswaren, soepen, kant-en-klaar maaltijden en zelfs in chips.

Hoeveel suiker krijg je binnen?

Doordat suiker in heel veel producten suiker is toegevoegd krijgen mensen onbewust er heel veel van binnen. Per dag krijg je wel 150 gram suiker binnen (2) volgens de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO). Op jaarbasis is dit bijna 55 kilo.

De WHO stelt dat dit veel te veel is en geeft een maximum van 50 gram per dag als advies. Dat is dus 3 keer minder dan dat er nu geconsumeerd wordt. Die 50 gram suiker kan je zien als 10 tot 13 klontjes suiker, iets meer dan 1 blikje cola (35 gram) of appelsap (37 gram).

Wat ziet de WHO dan als suiker?

Eigenlijk alles wat zoet is. Hierbij kun je denken aan gezoete frisdrank, tafelsuiker, zoetstoffen die koks en voedingsbedrijven in je eten stoppen en ook de natuurlijke suikers in fruit, vruchtensappen, honing en vruchtenconcentraten.

De WHO adviseert om niet meer dan 5% van je dagelijkse energie-inname uit suikers te laten bestaan en dat percentage ligt thans dichter bij de 15% dan bij het maximum van 5%. Nederland is een van de landen waar het meeste suiker wordt geconsumeerd (3). Wat kunnen daar de gevolgen van zijn?

Gaatjes en een slecht gebit

De overconsumptie van suiker heeft grote gevolgen op je gezondheid. Iedereen weet dat je van zoetigheid gaatjes in je tanden krijgt. De suiker (en ook zetmeel) word in je mond omgezet in zuren en die zuren tasten het glazuur aan van je tanden. Als je je tanden niet goed verzorgt, dan zullen die zuren op den duur gaatjes kunnen veroorzaken.

Tanden en botten van binnen uit ‘opgegeten’

Maar wist je ook dat je tanden (en je botten) van binnenuit worden aangetast door suiker? Dit werkt als volgt; je lichaam heeft mineralen nodig om suiker te verteren. In een stuk fruit, zoals een appel of een aardbei, zijn mineralen en andere stoffen aanwezig om die suikers op een goede manier te verwerken in je lichaam.

Doordat verreweg de meeste suiker die je binnen krijgt, geraffineerd zijn, onttrekt je lichaam mineralen uit je lichaam om die suikers, die je binnen krijgt, te verwerken. Die mineralen zijn opgeslagen in je skelet en in je tanden. Je skelet is de grootste opslagplaats voor mineralen.

Door de overconsumptie van suiker worden er de mineralen steeds weer onttrokken uit je skelet en uit je gebit. Vervolgens worden je botten broos en kunnen je tanden, van binnen uit worden aangetast. Dat ziet er niet mooi uit! Ik heb gezocht naar illustraties van dergelijke gebitten, maar vond de afbeeldingen zó onsmakelijk, dat ik ervan af zag om je de plaatjes te tonen.

Google anders zelf maar even op de zoeksleutels ‘suiker gebit’ of ‘suiker tanden’. Je tanden worden dus van binnenuit aangetast door een hoge suikerconsumptie, net als je botten, die worden broos. Maar suiker heeft ook gevolgen voor je gewicht en allerlei ziekten, die je liever niet onder de leden hebt.

Overgewicht

Suiker veroorzaakt overgewicht, obesitas, hart- en vaatziekten (4). In 2013 deed de zakenbank Credit Suisse zelfs een onderzoek naar de gevolgen van het suikerrijke dieet van de Amerikanen en groot de financiële consequenties zouden zijn in termen van gezondheidszorg. Die waren enorm.

Wil jij ook wat aan je gewicht doen, maar stop jij je poging ook vaak voortijdig? Dan heb ik een geweldig programma voor je, waarbij je stap voor stap je gewenste gewicht bereikt.

Welke namen van suiker komen veel voor?

Nu je wat meer inzicht hebt gekregen in suiker en de werking ervan, is het handig om een aantal verschillende soorten suiker te leren kennen. Als je op een etiket kijkt, dat zie je lang niet altijd het woord suiker staan. Je kan de woorden ‘fructose’, ‘maltose’, ‘sacharide’ en nog veel meer namen tegenkomen. Ik heb een aantal van die namen geselecteerd en voor je beschreven.

1. Geraffineerde suiker

Je hebt vast wel eens van de term geraffineerde suikers gehoord. Dit is een ander woord bewerkte suikers. Kristalsuiker, basterdsuiker en poedersuiker worden gewonnen uit suikerbieten. De suiker wordt uit de plant gehaald door heet water en vervolgens wordt het gezuiverd en gekristalliseerd.

Dit proces heet raffineren en tijdens dat het raffineren verdwijnen de mineralen en blijft alleen de zoetstof over. Suiker kent een hoge glycemische index. Dit houdt in dat het snel in je bloed wordt opgenomen en derhalve snel van energie voorziet. Hierdoor stijgt je bloedsuikerspiegel snel en pompt je alvleesklier veel insuline je lichaam in.

2. Sacharose, sucrose en tafelsuiker

Als je op een etiket de namen sacharose, sucrose ziet staan, dan houdt dit eigenlijk gewoon suiker of tafelsuiker in. Het is opgebouwd uit fructose en glucose. Sacharose laat een duidelijke piek in je bloedsuikerspiegel zien als je het binnen krijgt via je eten of drinken.

3. Rietsuiker

Rietsuiker is ongeraffineerd en het bevat derhalve mineralen en sporenelementen. Echter rietsuiker is sterk geconcentreerd. Die hoge concentratie kan negatieve effecten op je gezondheid hebben.

4. Dextrose

Dextrose wordt ook wel druivensuiker en glucose genoemd. Dextrose is de natuurlijke variant van glucose. Het is een zoetstof met een hoge glycemische lading. Dextrose en glucose worden veelvuldig in voedingsproducten gebruikt.

5. Maltose

Maltose wordt ook wel moutsuiker genoemd. Maltose wordt in de Aziatische keuken veelal gebruikt voor de bereiding van Pekingeend. Maltose wordt gewonnen uit gerst of uit granen. Tijdens dit proces wordt het zetmeel van graan omgezet in suiker. Maltose is derhalve een geraffineerde suiker en het verhoogt je bloedsuikerspiegel.

In sportdrankjes kom je maltose onder de naam maltodextrine tegen. Maltodextrine is iets zoeter dan maltose.

6. Lactose

Lactose wordt ook wel melksuiker genoemd. Lactose komt vooral in zuivelproducten zoals melk voor. Koemelk bijvoorbeeld bevat ongeveer 4 tot 5% lactose. Het is minder zoet dan suikersoorten zoals sacharose en glucose.

Om lactose te verteren is het enzym lactase is nodig. Lactase wordt aangemaakt in de dunne darmwand, maar niet bij iedereen werkt dat proces even goed. Als je dunne darm te weinig lactase aanmaakt – bij veel Aziaten is dat het geval – dan vermindert de vertering van lactose.

De lactose komt dan in onverteerde vorm in de dikke darm terecht. In de dikke darm vergist de darmflora vervolgens de lactose. Tijdens die vergisting kunnen buikklachten zoals winderigheid, een opgeblazen buik, krampen, buikpijn en zelfs diarree ontstaan.

7. Fructose

Fructose is suiker uit vruchten. Het wordt daarom ook wel vruchtensuiker. Je vindt het dan ook in fruit. Fructose smaakt zoeter dan glucose. Fructose is 130 tot 150 keer zoeter dan glucose. Er is dus minder van nodig om eenzelfde ‘zoet’ ervaring te geven. Daarom wordt het door voedingsproducenten (vooral frisdrankconcerns) gebruikt, omdat het goedkoper is.

Fructose ofwel vruchtensuiker klinkt gezonder dan gewone suiker, maar dat is lang niet altijd het geval. Een stuk fruit bevat niet veel fructose en als je het fruit in gehele vorm eet, dan wordt die fructose goed verwerkt door je lichaam. Echter, indien je er heel veel van binnen krijgt, zoals het geval is bij het drinken van frisdrank, vruchtensappen uit pak en zelf geperste fruitsap (zonder de vezels) dan vind je lichaam dit niet zo prettig meer.

Je lichaam is namelijk niet in staat om grote hoeveelheden glucose te verwerken. Dit komt simpelweg doordat onze prehistorische voorouders zich niet het hele jaar konden voeden met fruit. Ons mechanisme om grote hoeveelheden fructose te verwerken is dus niet goed ingesteld op de huidige consumptie ervan.

Je lever weet zich geen raad bij grote hoeveelheden fructose en maakt er bloedvet van (5). Dat bloedvet wordt ook wel triglyceriden genoemd. Hoge concentraties triglyceriden worden in verband gebracht met hart- en vaatziekten, leververvetting, toename van het buikvet en diabetes 2.

8. High Fructose Corn Syrup

De zoetstof High Fructose Corn Syrup (HFCS) wordt gewonnen uit maïs en staat ook wel bekend als glucosefructosestroop of maïsstroop. Het is zoeter dan fructose, onbeperkt houdbaar en het wordt in talloze voedingsmiddelen gebruikt. Tegelijkertijd wordt HFCS in verband gebracht met overgewicht en daaraan gerelateerde aandoeningen (5).

Waarom wordt HFCS dan zoveel gebruikt?

In de jaren ’70 van de vorige eeuw is HFCS aan een ware opmars begonnen. Als gevolg van de ‘vet is slecht’ hypothese van de Amerikaanse arts Ancel Keys adviseerden overheden om minder vetten te eten. Het gevolg hiervan was dat voedselproducenten vetten uit eten haalden.

Echter dit beïnvloedde de smaak van het eten op een negatieve manier, dus werd de zoetstof HFCS toegevoegd. Deze zoetstof was net ontdekt en bleek in overvloed beschikbaar.

Inmiddels wordt steeds duidelijker dat Ancel Keys er flink naast zat met zijn hypothese. Zo is hij willekeurig omgesprongen met onderzoeksresultaten. De resultaten die zijn hypothese steunden, nam hij wel op in zijn rapportages, maar de resultaten die dit niet deden, liet zijn buiten beschouwing.

Keys is bijvoorbeeld bekend geworden door zijn 7 Landenstudie, waarin hij aantoont dat de consumptie van verzadigde vetten een relatie – flinter dun – kunnen hebben met hartziekten. Hij had echter 22 landen voor deze studie gebruikt. In de overige 15 landen (22 – 7 = 15) bleek die relatie niet aantoonbaar.

Er is dus een boel aan te merken op de onderzoeksresultaten van Keys en over de manier hoe hij de resultaten van zijn onderzoek verspreidde. Regeringen namen zijn ‘vet is slecht’ hypothese over en adviseerden burgers om anders te gaan eten. Vet in eten maakt het eten lekker en door het vet weg te halen, wordt het minder lekker. De voedingsindustrie voegde toen massaal HFCS toe aan tal van voedingsmiddelen.

Inmiddels zijn de gevolgen van de hoge consumptie van HFCS zichtbaar. Talloze mensen hebben overgewicht en leiden aan het metabool syndroom (6). Je leidt aan het metabool syndroom als je aan 3 van de volgende 5 aandoeningen leidt (7):

1. Hoge bloeddruk
2. Ernstig overgewicht/obesitas een te grote buikomtrek
3. Teveel bloedvetten/triglyceriden
4. Te hoog LDL (slechte) cholesterolniveau
5. Verhoogde nuchtere bloedsuikerspiegel, diabetes 2

9. Aspartaam

In light producten worden de suikers veelal vervangen door zoetstoffen zoals aspartaam. Aspartaam gaat schuil onder het E-nummer E-951. Het is een zoetstof die 180x zoeter is dan suiker en wordt derhalve toegevoegd aan veel light producten.

De calorische waarde is laag, dus dat is een voordeel. Een ander voordeel, voor de fabrikanten van bijvoorbeeld frisdrank, is dat er minder nodig is van deze zoetstof om het drankje toch lekker te laten smaken. Dit geldt overigens ook voor het zojuist besproken HFCS.

Hoewel deze opbrengst een centenkwestie is en die opbrengst op een paar flessen amper is uit te drukken, bespaart het frisdrankproducenten jaarlijks miljoenen. Er zouden echter behoorlijke bezwaren aan deze zoetstof. Hoewel het nog niet wetenschappelijk is aangetoond, bestaan er aanwijzingen dat aspartaam kankerverwekkend is.

Mogelijke aandoeningen

Tevens zou dit aspartaam van invloed zijn op het ontstaan overgewicht (8) en van ziektes als Parkinson, MS, chronische vermoeidheid en allerlei mentale klachten.

Omdat de calorische waarde van aspartaam erg laag is, is het vreemd om te stellen dat aspartaam – of producten waarin het is verwerkt – kan leiden tot overgewicht. Hier is onderzoek naar gedaan, maar er bestaat geen consensus over. Een mogelijke oorzaak, dat aspartaam tot overgewicht kan leiden is dat de zoete smaak de hersenen stimuleert om meer te eten.

Je vindt aspartaam in veel suikervrije producten, zoetjes, eiwitpoeders, sportrepen, ontbijtgranen, pepermunt, ijsthee, pudding, dieetproducten en light producten.

Meer over suiker en vele andere (gezonde) voedingsstoffen kom je te weten in dit e-boek. Je kan de info vrij gemakkelijk omzetten in de praktijk.

En dan is er Stevia

Stevia is een kruid dat voorkomt in Zuid-Amerikaan. Het is 300 keer zoeter dan kristalsuiker. ‘Stevia is een gezond alternatief voor suiker’. Dat stelt de professor Jan Geuns (9) van de Katholieke Universiteit van Leuven. Stevia bevat heel weinig calorieën en bij hoge concentraties zouden er zelfs gunstige gezondheidseffecten optreden, zo stelt Geuns.

Voordelen stevia

Stevia zou gezond voor zijn omdat het hoge bloeddruk en een hoog bloedsuikergehalte kan verlagen, het immuunsysteem kan versterken en het zou ook nog eens ontstekingsremmend zijn (10). ‘De lage doses hebben alleen maar zoetende eigenschappen zonder farmacologische eigenschappen. Toegediend in hoge doses is er sprake van gunstige farmacologische effecten.

Zo verlaagt het product de bloeddruk bij personen met hypertensie en de bloedsuikerspiegel bij personen met diabetes type 2. Het verhoogt ook de insulinegevoeligheid, remt huidkankers af en voorkomt aderverkalking. Bovendien zijn geen nevenwerkingen bekend”, aldus Geuns.

Er is vrij veel onderzoek naar de positieve effecten van stevia gedaan en het lijkt erop dat stevia gezonder is dan zoetstoffen zoals aspartaam, HFCS en maltose.

En, wat kan jij hiermee?

Je lichaam heeft eigenlijk helemaal geen toegevoegde suikers nodig (11). Je doet er derhalve goed aan om producten die toegevoegde suikers bevatten, zo min mogelijk te nemen. Dit is echter gemakkelijk gezegd. Inmiddels heb je wel ontdekt dat de usual suspects zoals frisdrank, ijs, koek, taart en snoep suiker bevatten. Echter heel veel bewerkte voedingsmiddelen bevatten ook toegevoegde suikers.

Hierbij kun je denken aan producten zoals bewerkte ontbijtgranen (cruesli en cornflakes), fruit toetjes, vruchtensappen uit een pak, kinderdrankjes, pizza’s, chips, bewerkte vleeswaren zoals hotdogs, bacon en ham, soepen en sauzen, ontbijtkoek, gedroogde kruiden en tal van andere producten. Je komt meer te weten over gezond eten, met dit e-boek.

Zo’n 80% van het supermarktassortiment bestaat uit bewerkte voedingsmiddelen. Doorgaans heeft een supermarkt zo’n 20.000 artikelen in het assortiment. Grote supers hebben soms wel 40.000 artikelen in de schappen staan. De overgrote meerderheid van die artikelen komt uit een fabriek. Hoe ga je daar nou mee om?

Als tip, om daarmee om te gaan, zou ik je willen adviseren om de etiketten van de artikelen die je koopt te lezen. Check eens hoeveel suiker er in een pot pasta, pindakaas en jam zit. Let eens op wat er in je brood zit. Lees het etiket van je toetjes eens. Kun je hierbij wel wat hulp gebruiken? Download dan dit e-boek.

Interessante post?

Sinds een het begin van dit jaar sturen wij een maandelijkse nieuwsbrief. Wil jij ook geen gezonde info meer missen? Schrijf je dan ook in.

Bronnen
1. https://nl.wikipedia.org/wiki/Tafelsuiker
2. http://www.nrc.nl/nieuws/2015/03/05/who-we-eten-allemaal-te-veel-suiker
3. https://agenda.weforum.org/2015/12/which-countries-consume-the-most-sugary-drinks/?utm_content=bufferf7cf1&utm_medium=social&utm_source=twitter.com&utm_campaign=buffer
4. http://www.globalresearch.ca/sugar-killing-us-sweetly/5367250
5.http://www.zoelho.com/ZoelhoNL/Publish/index.htm#t=Basiselementen%2FVoedingsstoffen%2FSuikers%2FFructose.htm
6. https://en.wikipedia.org/wiki/High_fructose_corn_syrup
7. https://www.diabetesfonds.nl/over-diabetes/diabetes-in-het-algemeen/metabool-syndroom
8. http://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/healthy-drinks/artificial-sweeteners/
9. http://www.hln.be/hln/nl/39/Lekker-Eten/article/detail/1085061/2010/03/25/Professor-Stevia-gezond-alternatief-voor-suiker.dhtml
10.http://www.medischdossier.org/archief/jaargang_13/nummer_3/artikel_723/product_onder_de_loep_stevia_on_geschikt.html
11. http://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/carbohydrates/added-sugar-in-the-diet/