Obesitas komt doordat er teveel calorieën zijn
Obesitas vormt wereldwijd letterlijk een groeiend probleem wereldwijd. En het probleem van obesitas is dat het zich zo snel ontwikkeld. De World Health Organization (WHO) heeft een onderzoek gedaan naar de oorzaak van obesitas. Er blijken namelijk behoorlijke relaties te bestaan tussen het overschot aan voedsel wereldwijd en de manier waarop het aangeboden en gepromoot wordt.
Hoe groot is obesitas?
Obesitas is wereldwijd een heel groot probleem (1). Inmiddels heeft 1 op de 3 volwassenen wereldwijd te kampen met overgewicht. Weet je hoeveel mensen dat zijn? Dat zijn ongeveer 1,5 miljard mensen. Ten opzichte van het jaar 1980 is dat een toename van 23%.
Om de relatie aan te tonen tussen de toename van het aantal beschikbare calorieën en het aantal calorieën dat men dagelijks eet en de toename in lichaamsgewicht, heeft de World Health Organization (WHO) een studie uitgevoerd onder 69 landen. In 81% van de landen bleek een relatie te bestaan tussen de toename van het aantal calorieën en een toename in lichaamsgewicht (2).
Obesitas is te verklaren door het toegenomen aantal calorieën
De studie die de WHO heeft uitgevoerd onder 69 landen toont de relatie aan tussen het aanbod van calorieën enerzijds en het ontwikkelen van obesitas anderzijds, doordat die extra calorieën ook daadwerkelijk gegeten worden. De focus van de WHO lag op het aantonen dat de beschikbaarheid van (goedkoop) energierijk voedsel, met een grote aantrekkingskracht leidt overgewicht en obesitas.
Over welke voeding hebben we het dan? We hebben het dan over highly processed food, ofwel bewerkte voedingsmiddelen die intensief vermarkt worden en er vaak aantrekkelijk uitzien.
Hoe dat die studie in elkaar? Nou, de wetenschappers bestudeerden de 69 landen gedurende de jaren van 1971 tot en met 2010. Van die 69 landen werden 24 rijke landen in studie opgenomen, 27 midden- en 18 lage-inkomens landen. In die periode werd steeds meer energierijke voeding, met een grote aantrekkingskracht aangeboden en dus gegeten.
Ok, waar heeft dat toe geleid?
Conclusie
In 56 landen (dat is ruim 81%) bleek een positief verband te bestaan tussen het toegenomen aantal beschikbare calorieën en het toegenomen lichaamsgewicht. Echter in 45 landen (ruim 65%) zelfs, bleek de toename zelfs meer te zijn dan dat de onderzoekers vooraf hadden berekend en voorspeld. Hoe is dat eigenlijk berekend?
Rekenmodel
Men ging uit van het volgende gegeven; 23 calorieën per dag meer levert 1 kilogram lichaamsgewicht op. Die ene kilo extra lichaamsgewicht is in 50% van de gevallen binnen 1 jaar gerealiseerd en in 95% van de gevallen binnen 3 jaar. Ook is men ervan uitgegaan dat het beweegpatroon niet veranderde.
Maar goed dat is nog weinig concreet, hoeveel is 23 calorieën eigenlijk? Om je daar een idee van te geven; een gemiddelde candy bar telt meer dan 250 calorieën en een gevulde koek wel meer dan 400. Reken het zelf anders even na met de calorietabel. 23 Calorieën is dus zoiets als een hapje van zo’n reep of koek.
Andere factoren
Maar wacht even, er zijn toch ook andere factoren die ertoe hebben geleid dat obesitas en overgewicht zich hebben ontwikkeld? Ja, dat is wel zo. Het aantal auto’s is in deze periode enorm toegenomen en we zijn veel meer zittend werk gaan doen.
We verbranden daardoor dus veel minder calorieën, omdat we minder bewegen. Echter de studie toont aan dat in Amerika het dagelijkse aanbod en de dagelijkse inname met meer dan 750 calorieën is gestegen in de periode 1971 – 2010. Men is dus, simpelweg, meer gaan eten.
Je kunt die 750 calorieën overigens zien als een volledige maaltijd, om het concreet te maken. De Canadezen deden het iets rustiger aan, met ongeveer 550 calorieën per dag extra en Nederland valt in het niet met een toename van ongeveer 50 calorieën per dag. Een paar hapjes gevulde koek dus. Inmiddels heeft echter wel meer 40% van de Nederlanders overgewicht en rond de 12% heeft obesitas (3).
De studie toont dus aan dat het enorme aanbod van calorieën de overconsumptie ervan waarschijnlijk in de hand werkt. Hierdoor kun je de gewichtstoename in de meeste landen verklaren.
Aanbevelingen van de onderzoekers
Obesitas wordt in verband gebracht met tal van chronische aandoeningen zoals diabetes 2, kanker, hart- en vaatziekten, botontkalking en ook met mentale aandoeningen zoals depressies en een laag zelfbeeld. Dergelijke aandoeningen dragen niet sterk bij aan de levenskwaliteit en ze kosten de samenleving ook nog eens handen vol met geld.
Er wordt wel gesteld dat ongeveer 50% van de huidige Nederlandse uitgaven voor gezondheidszorg, wordt besteedt aan het oplossen van leefstijl gerelateerde ziektes en aandoeningen.
De onderzoekers geven de overheden derhalve een aantal concrete tips, waarmee de enorme beschikbaarheid en van energierijk en zwaar gepromoot bewerkt eten aan banden wordt gelegd. Wat hen betreft is de tijd van voorlichting en praten over gezond eten en de voordelen van meer bewegen is voorbij. Concrete maatregelen zijn nodig:
- Heffingen op suikerhoudende voedingsmiddelen
- Gezonde voeding promoten
- Junk en fast food weren van scholen (Jamie Olivier brak hier al eerder een lans voor)
- Het aan banden leggen van kindermarketing
En, wat kan jij hiermee?
Ga bij jezelf eens na of jij in de afgelopen jaren niet een paar kilo’s bent aangekomen. Een simpele gewoonte, zoals jezelf dagelijks trakteren op een kaasbroodje, een gevulde koek of een blikje frisdrank leid al tot een toename van minimaal 250 calorieën per dag. Met ongeveer 30 dagen ben je dan ongeveer 1 kilogram aangekomen.
Het zijn vaak de kleine dagelijkse gewoontes die ervoor zorgen dat je weegschaal oploopt, stabiel blijft of omlaag gaan. Dat laatste is best moeilijk, afvallen is namelijk een complex proces. Je kunt er echter wel voor zorgen dat je niet hoeft af te vallen. Dit vergt wel wat discipline, want die ‘highly processed foods’ zijn veelvuldig aanwezig in je omgeving. Je vindt ze op veel plekken en ze worden heftig gepromoot.
Je hebt bijvoorbeeld bij het tankstation vast wel eens de keuze gehad om voor € 1,- een candy bar (of iets anders wat je eigenlijk niet hoeft te eten) te kopen.
Afvallen in behapbare stappen
Heb je obesitas of wil je graag afvallen? Lees dan het e-boek Afvallen Veranderen eens. Dit e-boek staat bomvol met tips en handvatten die je allemaal kunt gebruiken om je streefgewicht te bereiken.
Afvallen Veranderen is ook als paperback verkrijgbaar.
Wil je meer te weten komen over gezond gewicht, gezond leven en toch lekker kunnen genieten? Lees dan het e-boek Gezond In 10 Stappen.
Bronnen:
(1) http://www.nu.nl/gezondheid/3666894/wereldwijd-steeds-meer-overgewicht.html
(2) http://www.who.int/bulletin/volumes/93/7/14-150565.pdf
(3) http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=81565NED