Wat zijn de oorzaken van ADHD en wat doet dopamine?

ADHD lijkt een steeds groter probleem te worden bij jongeren. Iedereen kent wel iemand met ADHD. Hoewel het niet bekend is hoeveel jongeren ADHD hebben, is het aantal recepten voor ADHD medicatie in de periode van 2003 t/m 2013 verviervoudigd. Dit is me nogal wat. Wat zijn de oorzaken van ADHD? In deze blog lees je wat de oorzaken van ADHD kunnen zijn en hoe je de symptomen van ADHD kunt verminderen.

Oorzaken van ADHD

Het blijkt dat er meerdere oorzaken van ADHD kunnen zijn. Erfelijke factoren kunnen een rol spelen en ook omgevingsfactoren spelen een rol. Bij omgevingsfactoren kun je denken en aan opvoeding, eten en drinken.

Ook een onbalans in bepaalde neurotransmitters kan een van de oorzaken van ADHD zijn. Net als zwangerschap.

Is de zwangere moeder in spé bijvoorbeeld blootgesteld aan bepaalde onkruidverdelgers en andere industriële chemicaliën? Heeft ze gerookt tijdens de zwangerschap? Allemaal factoren die de oorzaken van ADHD kunnen zijn, bij haar (nog) ongeboren kind.

ADHD en de hersenen

Je hersenen worden dagelijks vrijwel continu bestookt met allerlei prikkels. Deze prikkels komen van binnen en van buiten. Alles wat je hoort, ziet, proeft en voelt wordt door je hersenen waargenomen. En dat niet alleen, ook de prikkels van binnenuit, zoals die van honger, pijn en verliefdheid.

Al die prikkels worden – normaal gesproken – gefilterd, zodat je hersenen niet overspoeld raken. Een bepaalt deel in je hersenen fungeert als een soort filter. Hierdoor ben je bijvoorbeeld in staat om een gesprek met iemand te voeren, zonder dat je bijvoorbeeld een klok (even hard als het volume van het gesprek) hoort tikken.

Door deze filter kun je dus op het strand een boek lezen en worden omgevingsfactoren zoals het geluid van zeemeeuwen, de golven van de zee en de muziek van die strandtent weggefilterd. Je hoort ze wel, maar niet zo hard. Hierdoor ben je in staat om de inhoud van je boek tot je te nemen.

Dit filteren is nou precies wat er niet gebeurt bij mensen met ADHD.

Bij mensen met ADHD stroom alle informatie de hersenen binnen, zonder dat er een onderscheid gemaakt wordt in relevantie. Je kunt dit vergelijken met de herrie en de dynamiek van een druk zwembad. Je weet niet waar je moet kijken. Overal is herrie, opwinding en overal is beweging

Dit maakt het voor mensen met ADHD dus heel erg moeilijk om zich te concentreren. Ook kunnen zij hyperactief en impulsief worden.

Wat zijn de oorzaken van ADHD?

Eens kijken naar de oorzaken van ADHD. Je hersenen zijn een bijzonder complexe machine waarin miljarden cellen boodschappen ontvangen en versturen. Neurotransmitters zijn verantwoordelijk voor het verspreiden van de boodschappen. Als neurotransmitters hun werk niet goed kunnen doen, dan voel jij dat dus onmiddellijk.

Bij ADHD zijn de hersenen net iets kleiner en wat minder actief, vooral in de gebieden die de aandacht, planning en de impulsbeheersing regelen. De neurotransmitter dopamine is daar dan ook minder beschikbaar.

Omdat dopamine minder beschikbaar is werken functies zoals aandacht, concentratie, motivatie, impulscontrole, plannen en het korte termijn geheugen minder goed. Dit is dus heel erg lastig.

Goed, je weet nu wat meer over wat ADHD is en wat het doet met de hersenen. Nu eens dieper ingaan op de oorzaken van ADHD.

1. Erfelijkheid

Er wordt gesteld dat erfelijkheid een van de belangrijke oorzaken van ADHD is. Ik denk dat dit niet zo is.

Hoewel er nog niet veel onderzoek naar is gedaan om mijn boude stelling te ondersteunen, kijk ik simpelweg naar vroeger en nu. Ik weet niet hoeveel kinderen jij kent die nu ADHD hebben, maar zo’n 30 jaar geleden had niemand hier nog van gehoord.

In Frankrijk wordt ADHD bijvoorbeeld veel minder vaak gediagnosticeerd. En als het al wordt vastgesteld, dan wordt in de meeste gevallen geen medicatie voorgeschreven. Dit komt omdat de Fransen ADHD niet zien als een ziekte die medisch behandeld moet worden met medicatie. Ze zien het als een psychosociale aandoening.

Hoe die Fransen ADHD dan behandelen? Gezinscounseling en voedingsadvies. Lijkt mij veel handiger en gezonder dan een medicijn voor te schrijven.

2. Omgeving

De omgeving waar een kind opgroeit blijkt ook een van de belangrijke oorzaken van ADHD te zijn. Hoe de ouders en de leraren omgaan met een kind is grotendeels bepalend of een kind gelukkig en harmonieus opgroeit.

Het werkt immers niet bevorderlijk als een kind keer op keer wordt afgewezen, of dat er spanningen binnen het gezin zijn.

Ik merk het al aan mijn eigen dochter. Wij proberen om zoveel mogelijk rust over te brengen naar Bo en om haar werkelijk gemeende aandacht te geven. Hier besteden wij heel veel aandacht aan. Maar heel soms loopt de planning in de war (wie kent het niet?) en moeten we racen om ergens op tijd aan te komen.

Dit gevoel van haast heeft direct invloed op het gedrag van onze lieve Bo. Wij merken dat zij dan ook anders reageert. Gelukkig komt dit niet vaak voor, maar in hoeveel gezinnen nemen de ouders hun werk gerelateerde stress door de voordeur mee naar binnen? Just saying.

Of iets anders – super simpel – in de speeltuin, waar de kindertjes spelen, zie ik ouders op hun mobiel! Wat kan er nu in hemelsnaam belangrijker zijn dan je kind op zo’n moment? Leef je op je telefoon ofzo? En wat voor een signaal geef je je kind? Dat de telefoon belangrijker is? Onbegrijpelijk!

3. Voeding

Hoewel ook hier wetenschappelijk onderzoek ontbreekt, denk ik dat voeding een van de belangrijkste oorzaken van ADHD is?

Waarom ik dit denk? Dit denk ik omdat je lichaam de juiste voeding nodig heeft om goed te kunnen functioneren. Neurotransmitters zoals dopamine bijvoorbeeld hebben eiwitten en mineralen nodig om gemaakt te worden. Als je die niet voldoende binnen krijgt, hoe kan je lichaam ze dan aanmaken?

Ook is suiker, in mijn ogen een de belangrijkste oorzaken van ADHD. Suiker wordt niet voor niets de witte sloper genoemd. Doordat heel veel voedingsmiddelen veel suiker bevatten, ontstaat ieder keer dat je eet een dopaminerespons.

Een dopamine overschot kan leiden tot impulsief gedrag, een van de symptomen van ADHD. Ook kan het leiden tot intensieve gevoelens en extra gedrevenheid. Jongeren met een hoog dopamineniveau maken zich vaker schuldig aan diefstal, onbezonnen rijgedrag en aanranding.

Wil je meer weten over gezond leven en heb je de tijd niet om alles grondig uit te zoeken? Heb ik voor je gedaan. Lees het e-boek Gezond In 10 Stappen maar eens.

4. Onbalans in neurotransmitters

Een onbalans in de neurotransmitters dopamine en noradrenaline is ook een van de belangrijke oorzaken van ADHD. Dopamine speelt een belangrijke rol bij doelgericht handelen, het plannen van denkprocessen en het reguleren van motivatie en emotie.

Noradrenaline is een neurotransmitter die ervoor zorgt dat je in actie komt. Noradrenaline is verbonden aan stress en het goed functioneren van je immuunsysteem.

Een goede werking van je neurotransmitters zijn sowieso mega belangrijk. Niet alleen voor ADHD, ook spelen neurotransmitters een rol bij het ontstaan van overgewicht, slapeloosheid, stress en allerlei andere zaken.

Lees ook het e-boek Van Stress Naar Geluk als je meer over neurotransmitters en hun invloed op je hele leven (en je gewicht) te weten wilt komen.

Bottom line

De oorzaken van ADHD zijn dus divers. Het kan veroorzaakt worden doordat neurotransmitters niet goed werken. Ook erfelijkheid zou een rol spelen. Maar ook omgevingsfactoren en biologische factoren zouden oorzaken van ADHD kunnen zijn. Hierbij kun je denken aan stress in het gezin, de zwangerschap en de ontwikkeling van het jonge kind.

Onderwijs, opvoeding en de buurt waarin het kind opgroeit spelen ook een rol. Wat kun je eraan doen? Daar gaan we het nu over hebben.

Je hersenen kunnen veranderen

Je kan de hersenen zien als een super ingewikkelde plattegrond met allerlei verschillende wegen, knooppunten en verbindingen die kriskras door elkaar heen lijken te lopen. Via al die routes worden talloze verschillende boodschappen doorgegeven tussen de zenuwcellen.

Sommige paden worden veelvuldig gebruikt, andere paden nauwelijks. Heeft te maken met hoe je denkt en hoe je handelt. Als je bijvoorbeeld altijd negatief denkt en er gebeurt iets, dan zal je daar niet direct positief op reageren. Dit is blijkbaar het neurologische pad, dat jij hebt aangemaakt

Er bevinden zich honderden miljarden zenuwcellen in je hersenpan. De plek waar 2 van die hersencellen elkaar raken, bij het doorgeven van een boodschap heet een synaps. De boodschapper die tussen de synapsen zit, zijn de neurotransmitters.

Dopamine en noradrenaline zijn voorbeelden van neurotransmitters. Andere neurotransmitters zijn adrenaline, melatonine en endorfine. Elk hebben zij hun eigen taak en met zijn allen zijn zij verantwoordelijk voor je emoties en je gedrag.

Hoe kunnen je hersenen veranderen?

We hebben jarenlang gedacht dat de hersenen niet konden veranderen. Echter het tegengestelde blijkt waar. Je hersenen veranderen wel degelijk.

En dit is goed nieuws omdat je dus nieuwe neurologische paden kunt aanmaken. Wanneer je nieuwe verbindingen legt in je hersenen, ontstaan ook nieuwe gedachten. Hierdoor ontstaan andere/nieuwe emoties en daardoor kunnen andere handelingen ontstaan.

Iedereen is in staat om zijn of haar hersenen te beïnvloeden. Hoe vaker je een gedachte of een handeling herhaalt, hoe sterker de hersenverbinding (het pad) wordt.

Meer weten?

Wil je meer weten over de rol van neurotransmitters? Lees dan het e-boek Van Stress Naar Geluk.

Meer weten over de rol van gezond eten en leven op je mentale gezondheid en die van je kinderen? Lees dan het e-boek Gezond In 10 Stappen.

Zit jij zelf een beetje vast, wil je meer en kan je daar wel wat nieuwe inzichten bij gebruiken. Lees dan het e-boek Wat Je Denkt Ben Jezelf eens.

Vergeet je je niet aan te melden voor de maandelijkse nieuwsbrief? Mis geen gezonde tips meer.