Wat zijn de gezondheidseffecten van kunstlicht?
Sinds de prehistorie heeft de mensheid verschillende lichtbronnen gebruikt. De vroegste lichtbron die werd gebruikt, was vuur, maar in de afgelopen twee eeuwen is er elektriciteit gebruikt en tegenwoordig is elektrische verlichting overal. Tegenwoordig kun je bijvoorbeeld een nachtlampje gebruiken in je slaapkamer. Er zijn echter zorgen dat kunstlicht de gezondheid van mensen kan aantasten. Dit artikel zal dat onderwerp bespreken met een focus van de gezondheidseffecten van kunstlicht.
Hoe worden levende organismen beïnvloed door licht?
Alle lichtbronnen, waaronder dus ook een nachtlampje kind, zenden zowel zichtbaar licht als onzichtbare straling uit. De soorten straling omvatten ultraviolet en infrarood, en deze kunnen verder worden onderverdeeld in smallere banden die overeenkomen met hun golflengte. De zon is de belangrijkste bron van schadelijke straling, maar het grootste deel wordt geblokkeerd door de atmosfeer van de aarde. De kleur van zichtbaar licht hangt ook af van de golflengte, van violet (korte golflengte) tot rood (lange golflengte).
De schadelijke werking van licht is afhankelijk van een aantal factoren, wat ook het geval is als je een handtas wilt kopen. Deze omvatten welke straling het is, de golflengte en het celtype. Als het licht chromoforen bereikt, die moleculen in cellen absorberen, kan zichtbaar en UV licht chemische reacties in die cellen veroorzaken. Chromoforen komen vooral veel voor in huid- en oogcellen. Infraroodlicht, wanneer het materie verlicht, kan ervoor zorgen dat het opwarmt. De penetratiediepte hangt af van de golflengte van de straling.
Wat zijn de potentiële gezondheidsrisico’s die in verband worden gebracht met kunstlicht?
Kortdurende blootstelling aan UV licht brengt over het algemeen een minimaal risico met zich mee, en de meeste in de handel verkrijgbare verlichting (bijvoorbeeld huishoudelijke en commerciële verlichting) is niet sterk genoeg om op lange termijn schade te veroorzaken. Een van de meest voorkomende risico’s in verband met langdurige blootstelling aan UV straling is de ontwikkeling van plaveiselcelcarcinomen, maar het risico van de meeste kunstmatige verlichting is nog steeds laag.
Terwijl zonlicht de belangrijkste ziekteveroorzaker is bij patiënten met lichtgevoeligheid, kan kunstlicht de ziekte bij extreem gevoelige personen verergeren. Bij patiënten met aandoeningen zoals chronische actinische dermatitis, kan de UV- of blauwe component van kunstlicht de bijbehorende huidlaesies verergeren. Ook bij patiënten met lupus erythematosus kan het de ziekte verergeren. Patiënten wordt geadviseerd om kunstmatige verlichting met deze componenten te vermijden.
Niet alleen huidaandoeningen kunnen verergeren door kunstlicht. Bepaalde golflengten kunnen retinale dystrofie verergeren en het is om deze reden dat patiënten wordt geadviseerd een veiligheidsbril te dragen om ze eruit te filteren. De effecten van kunstlicht op patiënten met lichtgevoelige oogaandoeningen variëren van persoon tot persoon en hebben een genetisch element.
Naast de directe risico’s van kanker en het effect op lichtgevoelige personen, zijn er nog andere risico’s voor de menselijke gezondheid. Het gebruik van kunstlicht ‘s nachts is in verband gebracht met een verhoogd risico op slaapstoornissen, obesitas, depressie, stofwisselingsstoornissen en zelfs borstkanker.
Mensen zijn geëvolueerd om een circadiaans ritme te ontwikkelen van overdag wakker zijn en ‘s nachts slapen. Het wijdverbreide gebruik van kunstmatige verlichting in straatlantaarns, kantoren, winkels, woningen en tal van andere locaties wereldwijd heeft dit natuurlijke ritme verstoord. In feite kan worden gezegd dat bijna niemand van ons een echt donkere nacht ervaart.