Bang voor hoge cholesterolwaarden? Wat ouderwets.

Ben jij bang voor hoge cholesterolwaarden? Best terecht, want jarenlang is je verteld dat hoge cholesterolwaarden een groot risico zouden vormen voor hart- en vaatziekten. Ook is ons tientallen jaren verteld dat cholesterol in voeding de cholesterolwaarden in je bloed zouden verhogen. En daardoor zouden je bloedvaten dichtslibben. Al etende zou je dus een hartaanval kunnen krijgen. Dit wat de wetenschap van de jaren ’80 stelde toen er, gek genoeg, heel veel voedingsproducten op de markt kwamen die je cholesterolwaarden zouden verlagen. Het vreemde is dat dit niet of amper gebeurde en, sterker nog het aantal hart-en vaatziekten, mensen met overgewicht en andere vervelende aandoeningen juist steeg. In deze blog lees je beknopt waarom je je geen zorgen hoeft te maken over je cholesterolwaarden en waarom die zorg heel ouderwets is.

Hoge cholesterolwaarden niet erg?

Eerst eens kijken wat cholesterol ook al weer is. Cholesterol is een vetachtig stofje dat van nature in je lichaam voorkomt. Cholesterol is een onmisbaar onderdeel van celmembranen, waardoor het een onmisbaar onderdeel vormt voor het leven. Zonder cholesterol, geen lichaamscellen; geen lichaamscellen, geen leven.

Cholesterol is ook betrokken bij het aanmaken van hormonen, vitamine D en tal van andere belangrijke zaken. Cholesterol is zó belangrijk dat je lichaam het zelf aanmaakt. Slechts een heel klein deeltje van de cholesterolbehoefte haalt je lichaam uit voedingsmiddelen zoals eieren en vlees. Het is dus een fabel dat je je cholesterolwaarden zou kunnen beïnvloeden door je voeding aan te passen.

Verwarring rond cholesterolwaarden

Er zijn grofweg twee soorten cholesterol waarover veel gesproken wordt. Het ‘slechte’ LDL cholesterol en het ‘goede’ HDL cholesterol. LDL staat voor Low Density Lipoproteïnen en HDL voor High Density Lipoproteïnen”. Lipoproteïnen zijn vettige bolletjes (lipiden) met aan de buitenkant eiwitten.

LDL cholesterol

LDL cholesterol wordt vaak aangeduid als het slechte cholesterol. Dit komt omdat dit type cholesterol een relatie heeft met de opbouw van plaque in je slagaders. Plaque in je slagaders kan leiden tot hartaandoeningen en beroertes. Hoe meer LDL cholesterol in je bloed, hoe hoger de kans op hart- en vaatziekten en beroertes.

HDL cholesterol

Dit type cholesterol wordt vaak aangeduid als het goede cholesterol, omdat HDL cholesterol het LDL cholesterol uit je aderen zou verwijderen, zodat plaque verdwijnt. Daarom zou het HDL cholesterol de kansen op hart- en vaatziekten en beroertes doen afnemen.

De hoeveelheid cholesterol in je voeding en de cholesterolwaarden in je bloed zijn twee verschillende dingen. Hoewel ons jarenlang is verteld dat cholesterolrijke voeding de cholesterolwaarden in je bloed zouden verhogen, werkt het toch een beetje anders.

Je lichaam regelt namelijk de productie van cholesterol zelf. Wanneer je minder cholesterolrijke voeding zou eten zoals eieren, rundvlees, Franse en volvette kaas en volvette zuivel, dan schroeft je lichaam de productie op. En als je cholesterolrijk eet, dan daalt de productie ervan.

Dit maakt het dus vrij lastig om door middel van je voeding je cholesterolwaarden te verlagen. Natuurlijk zijn er mensen die, wegens genetische aanleg, vatbaarder zijn voor de effecten van cholesterolrijke voeding op de cholesterolwaarden in het bloed. Maar het lijkt erop dat dit niet veel uitmaakt voor eventuele verhoogde risico’s op hart- en vaatziekten.

Hart- en vaatziekten en voeding

In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, worden hart-en vaatziekten niet alleen veroorzaakt door het (LDL) cholesterol. Oxidatieve stress, hoge bloeddruk, een ongezonde levensstijl, roken en ontstekingen zijn belangrijke factoren die de risico’s op hart- en vaatziekten verhogen.

Door verhoogde waarden van LDL cholesterol ontstaat er namelijk plaque in de aderen en die plaque kan tot infarcten leiden. Waardoor stijgt het LDL cholesterol eigenlijk als cholesterolrijke voeding daar amper invloed op heeft? Het LDL cholesterol is betrokken bij ontstekingen in je bloedvaten. Die ontstekingen ontstaan doorgaans door een overdaad aan suiker en sterk bewerkte voeding.

Teveel suiker, zoetstoffen en geraffineerde koolhydraten (snelle suikers) veroorzaken ontstekingen aan de binnenkanten van je aderen. Aan de binnenkanten van je aderen zitten geen zenuwen, anders zou je de ontstekingen wel voelen. Het LDL cholesterol is betrokken bij die ontsteking en hoe meer ontstekingen er in je aderen zitten, hoe hoger de LDL waarden en hoe meer plaque er ontstaat.

Suiker, sterk bewerkt eten en frisdrank zorgen dus voor een stijging van het LDL cholesterol in je bloed en niet de cholesterolrijke voedingsmiddelen.Wanneer de ontsteking, of het wondje aan de binnenkant van je aderen is genezen, dan haalt het HDL cholesterol het LDL cholesterol weg. Vandaar dat er vaak gedacht wordt in termen van ‘goed’ en ‘slecht’ cholesterol. Maar het LDL (het ‘slechte’ type) is nodig om de wondjes in je aderen te genezen. Het HDL (het ‘goede’ type) haalt het LDL weg, zodra de ader weer heel is.

Vroeg onderzoek over cholesterol was niet zo goed

De mythen over cholesterol zijn gebaseerd op de slecht en subjectief onderzoek. De oorspronkelijke onderzoeken die het verband aantoonden tussen voeding, hoge cholesterolwaarden en hart- en vaatziekten lieten een zeer beperkte correlatie zien.

Soms zelfs werden onderzoeksresultaten, die overduidelijk aantoonden dat cholesterol amper of geen invloed heeft op het bloed-cholesterol en hart- en vaatziekten, gewoon weggelaten. Ook werden onderzoeken die een klein verband lieten zien, aangegrepen om de wereld te waarschuwen voor het grote boze cholesterolgevaar.

Zo is er een experiment gedaan waarbij konijnen via hun voeding cholesterol binnen kregen. Maar ja, konijnen zijn herbivoren en zij eten van nature geen cholesterol. Dat de cholesterolwaarden van deze beestjes steeg was dus te verwachten. Vervolgens werd veel moeite, tijd en geld besteed aan het bewijzen dat cholesterol eveneens slecht was voor de mens.

Veel van dergelijk onderzoek toonde de relatie tussen voeding, hoge cholesterolwaarden en verhoogde risico’s op hart- en vaatziekten in heel beperkte mate aan. Veel van dergelijk onderzoek zat ook slecht in elkaar.

Onafhankelijk onderzoek

Een van de eerste onafhankelijke onderzoekers die een pro-cholesterol geluid liet horen was de Deense wetenschapper Dr. Uffe Ravnskov. Ik heb al meerder malen over deze goede man geschreven. Ravnskov laat al meer dan twintig jaar zien, door zelf gefinancierd onderzoek, dat de cholesterol helemaal niet ongezond is.

Ravnskov heeft in de afgelopen jaren veel bijval gekregen voor zijn standpunten. Recente studies hebben aangetoond dat cholesterol geen gif is en dat hoge cholesterolwaarden niet in relatie staan met verhoogde risico’s op hart-en vaatziekten.

Het bleek zelfs dat mensen met lage cholesterolwaarden (gevonden bij Aboriginals in Australië) vaker overlijden aan de gevolgen van hart- en vaatziekten dan mensen met hoge cholesterolwaarden (de Fransen met hun kazen en rode wijn).

Breek de dag, tik een eitje

Eieren zijn een belangrijke bron van cholesterol en lange tijd zou het eten van eieren ongezond zijn. De verkoop van eieren daalde destijds drastisch. Ten onrechte. Studies tonen aan dat het eten van eieren en hogere risico’s op hart- en vaatziekten amper een verband met elkaar hebben. Het eten van eieren laat zelf het ‘goede’ HDL cholesterol stijgen.

Dit geldt niet alleen voor eieren, maar voor heel veel voedingsmiddelen die onze planeet rijk is en die hoog in cholesterol zijn. Het blijkt zelfs dat deze voedingsbronnen tot de gezondste ter wereld behoren. Voorbeelden hiervan zijn lever, vette vis, volvette (rauwe) zuivelproducten, schaaldieren, grasgevoerd rundvlees en eieren.

Hoe kan je cholesterolwaarden laten dalen?

Als je hoge cholesterolwaarden hebt en je wilt deze laten dalen, dan hoef je blijkbaar eigenlijk geen medicatie te slikken. Wist je trouwens dat cholesterolmedicatie, zoals statines, wereldwijd (en in Nederland) tot de best verkochte medicijnen behoren? Zou dat iets te maken kunnen hebben met de suikerrijke westerse levensstijl?

Die statines hebben overigens bijwerkingen die niet mals zijn. Gelukkig zijn er gemakkelijke manieren om je cholesterolwaarden op een natuurlijke wijze te verlagen. Eenvoudige veranderingen in je levensstijl kunnen al bijzonder goed helpen.

1. Gezond eten

Kies voor gezond eten zoals avocado, peulvruchten, noten, sojabonen, groente en fruit. Wees matig met suiker en suikerrijke producten.

2. Afvallen

Je hoeft geen fotomodel te worden. Studies tonen aan dat het een gewichtsverlies van 5 tot 10% van je huidige gewicht bijdraagt aan het verlagen van je totale cholesterol. Ook helpt afvallen om om de risico’s op hart- en vaatziekten te verminderen.

3. Fysiek actief zijn

Je hoeft geen atleet te worden. Fysiek actief zijn houdt in dat je dagelijks meer beweegt. Sporten kan daar een onderdeel van zijn. Lichaamsbeweging blijkt een positief effect op je cholesterolwaarden te hebben en op de gezondheid van je hart.

De onbalans in cholesterolwaarden

Er bestaat dus een belangrijk verband tussen een onbalans in de cholesterolwaarden en je gezondheid. Teveel LDL cholesterol leidt tot het ontstaan van plaque in de aderen en dat kan leiden tot infarcten en beroertes. Die onbalans in cholesterolwaarden komt niet door vetten en cholesterol uit voeding zoals eieren en volvette zuivel. Die onbalans komt door suikerrijk en geraffineerd eten en drinken.

Meer weten?

Tot niet zolang geleden werd ons verteld dat hoge cholesterolwaarden ongezond zouden zijn, tegenwoordig weten we beter. Wil je meer weten over hoe je gemakkelijk gezonder kan leven? Lees dan het e-boek Gezond in 10 stappen eens.

Als je vindt dat je er goed aan doet om wat gewicht te verliezen en je kan daar wel wat hulp bij gebruiken, neem dan het e-boek over afvallen eens door.

Wat ik ook een enorme aanrader vind om te lezen is het boek Weet Wat Je Eet van Daan de Wit. In dit boek beschrijft Daan onder andere hoe de cholesterol mythe tot stand is gekomen.

Bronnen:
1. http://www.blikopnieuws.nl/gezondheid/246995/nieuw-onderzoek-cholesterol-vormt-geen-gevaar-voor-het-hart.html
2. https://authoritynutrition.com/dietary-cholesterol-does-not-matter/
3. https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/eggs/