De haka van de All Blacks, wat een kracht. Maar er is meer.
Ben jij ook altijd zo onder de indruk van de haka van het Nieuw-Zeelandse rugbyteam, de All Blacks? Het komt best overweldigend over wanneer 15 grote gespierde kerels allerlei oerkreten uitschreeuwen en zichzelf op hun benen, ellebogen en armen slaan. De haka is een groot spektakel om te zien. Het is iets puurs en het appelleert aan een oerkracht. Waarom wordt de haka eigenlijk gedaan en bestaat er nog een grotere kracht?
Wat is de haka?
De haka is een rituele en ceremoniële dans die de vele Maori stammen van Nieuw-Zeeland, Fiji en Samoa uitvoeren. Door het uitvoeren van een haka roept men de goden op om hen kracht te geven. De haka kun je zien als een oorlogsdans, waarin krijgers zich klaar maken voor de strijd en de tegenstander respect te tonen voor hun kracht (1).
Een haka wordt echter niet alleen uitgevoerd als oorlogsdans. De haka wordt ook uitgevoerd tijdens festiviteiten, begrafenissen en bij evenementen zoals de rugbywedstrijden van de All Blacks.
Waar komt de haka vandaan?
De haka is spontaan bedacht door een Maori-leider (een krijger), toen hij in 1820 op de vlucht was voor zijn vijanden. Hij was ervan overtuigd dat hij de dood zou vinden. Derhalve riep hij steeds ‘Ik sterf, ik sterf!’ (Ka Mate, Ka Mate!). Gelukkig hielp vriend om hem te verstoppen.
Doordat de Maori-leider zich kon verstoppen, passeerden zijn vijanden hem ongezien. De krijger overleefde en nu riep hij ‘Ik leef, ik leef!’ (Ka Ora, Ka Ora).
Ka Mate, Ka Mate Ka Ora, Ka Ora zijn de eerste zinnen van de haka die de All Blacks voor hun rugbywedstrijden opvoerden. Tegenwoordig hebben ze overigens meerdere varianten. En ook die boezemen tegenstanders flinke angst in.
Waarom doen de All Blacks de haka?
De rugbyers van het All Black team voeren de haka altijd op voor een wedstrijd. Dit doen ze aan de ene kant om zelf de kracht te vinden en anderzijds om angst in te boezemen bij de tegenstanders. Dit laatste lukt best goed, omdat de All Blacks bijna altijd de favoriet zijn om een wedstrijd te winnen.
Sommige tegenstanders provoceren de All Blacks dan een beetje, door bijvoorbeeld naar ze toe te lopen, op het moment dat ze de haka uitvoeren. Als die provocatie gepaard gaat met een bepaalde vorm van respect, dan is dat niet erg. Dat vinden ze wel mooi.
Maar oh wee als de tegenstander met de rug naar de All Blacks gaat staan, of wegloopt. Dan kunnen ze een flinke afstraffing verwachten (2). De Ierse en de Italiaanse rugbyers weten dit inmiddels. Ze werden van de mat gespeeld.
De hele tekst en betekenis van de haka
Hieronder heb ik de tekst van de haka en de vertaling. Het geeft je een idee wat er geroepen wordt.
Ka mate, ka mate! Ka ora, ka ora!
Ka mate, ka mate! Ka ora, ka ora!
Tēnei te tangata pūhuruhuru
Nāna nei i tiki mai whakawhiti te rā
Ā, upane! ka upane!
Ā, upane, ka upane, whiti te ra!
De vertaling van deze haka:
Ik zal sterven, ik zal sterven!! Ik zal leven, ik zal leven!
Ik zal sterven, ik zal sterven!! Ik zal leven, ik zal leven!
Aanschouw daar staat een moedige man
Die de Zon bracht en hem liet schijnen
Een stap omhoog! Nog een stap omhoog!
Een stap omhoog! Nog een stap omhoog! De Zon schijnt!
Wat is het effect van de haka?
Meestal zijn tegenstanders wel onder de indruk van de haka. Er zijn echter wel teams geweest in het verleden van de WK rugby die duidelijk lieten blijken dat ze de haka niet waardeerden. De Ieren en de Italianen bijvoorbeeld. Het gevolg? Ze kregen een flink pak slaag.
Maar goed, een haka laat het testosteron rijkelijk vloeien evenals de adrenaline en de dopamine. En het leidt tot resultaten.
Nieuw – Zeeland is sinds het begin van de WK rugby in 1987, 3x wereldkampioen geworden (3). Australië en Zuid – Afrika (De Springboks) zijn ieder 2x wereldkampioen (4) geworden en Engeland 1x.
En, wat kan jij hiermee?
Nou, je kunt natuurlijk zelf flink oefenen op de haka. Kijk voor inspiratie naar dit filmpje.
We hebben het hier eigenlijk over een symbool. De haka is een symbool geworden van de All Blacks en de kracht van dat symbool is enorm.
Nu wil ik graag de kracht van een ander symbool met je bespreken, om de enorme impact aan te geven van symboliek. We gaan terug naar het jaar 1995, de finale van het WK rugby die voor de eerste gehouden werd in Zuid-Afrika en toen Nelson Mandela – de eerste democratische gekozen zwarte – president was.
De kracht van symboliek, door 1 man omvat
Het nationale rugby team van Zuid-Afrika heet de Springboks. Merk op dat er een Nederlands tintje in die naam zit. De Springboks, of Bokke, waren hét symbool bij uitstek van de blanke Afrikaner. Tijdens de Apartheid werden de Bokke derhalve enorm gehaat door de zwarte bevolking.
De haat van de zwarte meerderheid zat zo diep, dat indien de Bokke een wedstrijd speelden, de zwarte bevolking altijd voor de tegenstanders was. Tegen wie de Springboks ook speelden, de zwarte bevolking juichte altijd voor de tegenstanders.
De Bokke waren, wegens de internationale boycot acties tegen het Apartheidsregime, voor de eerdere editie van het WK rugby – en ook voor andere internationale wedstrijden – uitgesloten van deelname. Ze mochten nooit meedoen.
Dit veranderde door de vrijlating van Nelson Mandela in 1990 na 27 jaar gevangenschap.
Een game changer
Mandela zag een kans om uitgerekend met dit blanke symbool (Springboks) de mogelijkheid om zijn land te verenigen.
Zijn land was immers nog steeds verscheurd door de decennia lange politiek van Apartheid. Derhalve stimuleerde hij onder andere de – overwegend blanke – rugbyspelers om de zwarte wijken (townships) op te zoeken en het spel rugby met de bevolking te spelen.
Het WK rugby winnen
Mandela zag een enorme kans om zijn volk te verenigen, door de WK rugby te winnen. Dat was namelijk nog nooit voorgekomen en dit zou de Zuid-Afrikaan trots maken, zo was zijn gedachte.
Lang verhaal kort, uiteindelijk stonden de Springboks in 1995 in de finale tegen de All Blacks. De All Blacks lieten hun haka horen en Mandela deed iets dat veel krachtiger overkwam.
Toen de spelers op het veld stonden, als teams naast elkaar in een rij, kwam Mandela het veld ingelopen. Dat is op zichzelf niet zo opzienbarend, maar de kleding die hij droeg was dit wel. Hij droeg namelijk hét symbool van de Springboks; een groene rugbytrui van de Springboks en een groene pet!
Neem hierbij even in ogenschouw dat Mandela 27 jaar heeft vastgezeten als anti-Apartheidsstrijder. Juist door zich te vertonen in deze outfit, maakte het verschil voor het rugby team van Zuid-Afrika. Ze wonnen nipt van de All Blacks.
Als je hier wat meer over wilt weten, of wilt zien, bekijk dan de film Invictus eens. In deze prachtige film speelt Morgan Freeman de rol van Mandela en Matt Damon speelt de rol van Francois Pienaar, de captain van de Springboks.
Meer weten?
Je hoeft zelf geen haka te doen om meer uit jezelf te halen. Wel is het bijzonder handig om in jezelf te geloven. Succes, zonder grenzen, is er voor iedereen. Alles is mogelijk! Alleen lang niet iedereen doet het en eigenlijk weet ook bijna niemand in je omgeving wat je moet doen.
Je zult het dus zelf moeten doen. Wil je wel succesvol zijn? Wil jij gevoelens van overdaad, respect en waardering ervaren? Lees dan het e-boek Wat Je Denkt Ben Jezelf eens.
Wil je je beter voelen? Lees dan het populaire e-boek Van Stress Naar Geluk eens. Je ontdekt wat de rol is van hele kleine lichaamseigen stofjes en hoe je die stofjes in je voordeel laat werken.
Het e-boek Van Stress Naar Geluk is momenteel het meeste gelezen e-boek.
Wil je niet achter blijven? Meld je dan ook aan voor de maandelijkse update vol gezonde info die je leven makkelijker maakt.
Bronnen:
(1) https://nl.wikipedia.org/wiki/Haka
(2) http://vorige.nrc.nl/sport/article1873010.ece/All_Blacks_pompen_zich_op_voor_de_strijd
(3) https://nl.wikipedia.org/wiki/Wereldkampioenschap_rugby
(4) https://en.wikipedia.org/wiki/South_Africa_national_rugby_union_team
