Het TTIP is een zegen of een last?

De Europese Unie en de VS zijn in onderhandeling over een groot handelsverdrag, dat heel veel invloed zal gaan hebben op de burgers van beide continenten. Dat handelsverdrag heet het TTIP en dat staat voor het Transatlantic Trade and Investment Partnerschip. Het TTIP is verre van onomstreden. Dat is al diverse malen negatief in het nieuws geweest. De tegenstanders van het TTIP hebben sterke argumenten, maar de overheid lijkt daar niet naar te willen luisteren. In deze blog komen de voors en de tegens van het TTIP aan bod.

In deze blog zal ik voor je uiteenzetten wat het TTIP is, wat de voordelen zouden zijn en waarom de tegenstanders zo fel zijn. Deze blog heeft als doel om wat duidelijkheid te scheppen in het woud van berichtgeving. Aan de ene kant zijn er de voorstanders, die alle argumenten vóór bejubelen, aan de andere kant boren de tegenstanders het TTIP meestal finaal de grond in.

Wat is TTIP?

TTIP staat dus voor Transatlantic Trade and Investment Partnership. Het TTIP zal een enorme handelsovereenkomst worden tussen de EU en de VS, waarin afspraken worden gemaakt om de handel tussen de beide continenten zo goed mogelijk te laten verlopen. Zo’n 800 miljoen mensen krijgen hier mee te maken.

Uitgangspunt TTIP

Het uitgangspunt van het TTIP is om een wereldwijde (tussen de EU en de VS) handels- en investeringsstandaard te bepalen, op basis van eerlijke spelregels en garanties voor de bescherming van mens, dier en milieu (1). Momenteel verschillen de voorwaarden, regels en kwaliteitsstandaarden nogal tussen de EU en de VS van bijvoorbeeld auto’s, levensmiddelen en medicijnen.

In de EU gelden er bijvoorbeeld regels dat er geen chloor gebruikt mag worden bij de productie van kip. In de VS mag dat wel. Het TTIP zou er voor zorgen dat de regels en productie- en kwaliteitsstandaarden van elkaar worden overgenomen en geaccepteerd. Hierdoor zou een Amerikaanse producent van bijvoorbeeld kipproducten – met chloor en al – zijn waren in de EU zou mogen afzetten. En daar ligt een belangrijke zorg van de tegenstanders van het TTIP.

Waarom het TTIP?

Waarom wordt er eigenlijk een TTIP afgesloten, er bestaan toch al handelsverdragen? Nou, de internationale handel tussen de EU en de VS bedraagt jaarlijks zo’n € 800 miljard (2). Dat is natuurlijk een astronomisch bedrag, maar afgemeten naar het Bruto Nationaal Product van de beide continenten – zo’n € 14.000 miljard per continent (3 en 4) – is het niet echt veel.

De omvang van het TTIP betreft zo’n 2,9% van de beide economieën. Even ter vergelijk; zo’n 90% van het BNP van de EU, betreft de handel binnen de grenzen van de totale EU. Nederland zelf zou jaarlijks een € 1,4 tot € 4,1 miljard besparen vanwege het TTIP, door bijvoorbeeld een daling van de invoerrechten (5).

Die miljarden zouden dan voor 0,17% tot 0,52% bijdragen in economische groei. Het TTIP zal dus een hele kleine rol spelen, zou je kunnen stellen op basis van deze cijfers. Waarom is het TTIP dan zo omstreden?

Waarom is het omstreden?

Het TTIP is omstreden door een aantal redenen. Het lijkt er namelijk op dat het TTIP vooral het feestje is voor de financiële gezondheid van grote multinationals en en niet zozeer die van de burgers. De grote multinationals blijken namelijk lobbyisten in te zetten bij de politici die de onderhandelingen voeren, om zodoende hun belangen te behartigen. Grote multinationals zouden derhalve kunnen gaan profiteren van enorme voordelen.

Zitten er dan geen middenstanders en burgers om de onderhandelingstafel. Nee, voor zover ik heb kunnen ontdekken niet. Het zit zelfs zo dat onze eigen Tweede Kamer – je weet wel de, door ons zelf, gekozen volksvertegenwoordiging – het TTIP mogen bespreken in debatten nadat het is ingevoerd.

We zijn het zat

De laatste jaren hebben wij veel voor onze kiezen gekregen. Niet alleen bleek bijvoorbeeld dat cholesterol niet ongezond is en dat niet vet een dikmaker is, maar juist koolhydraten. Die paradigma’s (net als die van melk (is goed voor elk) bleken gebaseerd zijn op onjuiste argumenten. Het tegendeel is inmiddels meerdere malen genezen.

Dan is er nog een financiële crisis, je weet wel die in 2008 begon, maar Wouter Bos stelde in 2009 nog dat er geen recessie was. Maar goed, niet al te lange tijd later werd een opgeknipte ABNAMRO voor €30 miljard gered door de Nederlandse belastingbetaler en daarmee waren we er nog niet. Er werden nog meer banken gered.

Toen brak er een Eurocrisis aan en nu is er dan een Griekenland-soap. We hebben veel teveel voor onze kiezen gekregen, waar wij voor op dienen te draaien, maar waar wij amper invloed op hebben. Het is dan ook geen wonder dat het TTIP met veel scepsis wordt bekeken.

De kritiekpunten

Hieronder heb ik een aantal kritiekpunten van het TTIP onder elkaar gezet.

1. Manier van besluitvorming

Momenteel voert de Europese Commissie de onderhandelingen namen de EU lidstaten. Hiertoe is de EC gemachtigd. Hierdoor krijgt mag onze eigen Tweede Kamer – zeg maar wij, de burgers, in de vorm van de, door ons gekozen volksvertegenwoordiging – haar zegje pas doen, nadat het TTIP in werking is getreden.

Het onderhandelingsproces vindt dus plaats zonder dat de individuele lidstaten iets te zeggen hebben. Volgens de Europese regels (Verdrag van Lissabon) is dat ok, maar de lobbyisten van grote multinationals – die grote belangen hebben bij het TTIP – praten wel met de Europese politici die de Europese belangen behartigen. Dit lijkt op een 1 – 0 score voor de grote multinationals.

Maar goed, wat is daar dan erg aan? Nou, de regels die gelden in de VS en in de EU voor het produceren van voeding, auto’s, en alle andere producten die onder het TTIP vallen, verschillen nogal. Een voorbeeld; in de EU geweigerd, maar in de VS verkrijgbaar: de chloorkip (diverse malen in de media verschenen), genetisch gemanipuleerd voedsel, hormoonvlees en bepaalde chemische stoffen in bestrijdingsmiddelen en verfproducten.

2. Onzekerheid over democratisch proces

Een heel belangrijk twistpunt is het zogenaamde ISDS (Investor-State-Dispute Settlement). Het ISDS lost handelsgeschillen op door 3 advocaten te benoemen. 1 Van de gedaagde (bijvoorbeeld een bedrijf), 1 van de aanklager (bijvoorbeeld een overheid) en 1 onafhankelijke advocaat. Deze commissie doet, buiten de normale rechtspraak om, bindende uitspraken over claims van bedrijven tegen staten.

Dit maakt het voor bedrijven gemakkelijk om wetten van landen te beïnvloeden. Dat lijkt mij niet wenselijk. Op die manier zou een producent van kipproducten in de VS haar chloorkippen mogen afzetten in Europa. Als een individuele lidstaat daar dan bezwaar tegen maakt, dan mag die producent die lidstaat aanbrengen bij het ISDS.

Het ISDS neemt dan een beslissing en als die positief uitvalt voor de producent, dan mag de betreffende lidstaat ook nog een claim tegemoet zien. En wie betaalt dat? Juist, de belastingbetaler.

3. Informatievoorziening

Het TTIP zal het leven van 800 miljoen Amerikanen en Europeanen beïnvloeden. De 2 continenten praten er al een geruime tijd over, maar sinds kort is het pas echt in het nieuws. Je kunt je afvragen waarom dat is. Maar goed, een voornaam punt van kritiek – van de tegenstanders van TTIP – is dat de positieve punten voornamelijk worden worden belicht op de voorlichtingspagina’s.

4. Positieve berichtgeving van de overheid

Bij de positieve punten kun je denken aan het creëren van banen, het reduceren van invoerrechten waardoor producten goedkoper kunnen worden en het afstemmen van kwaliteitsstandaarden voor producten. Hierdoor kunnen bedrijven geld besparen, omdat ze momenteel aan 2 eisenpakketten dienen te voldoen (een EU en een Amerikaanse standaard). Dat kost geld en die kosten worden uiteindelijk in de verkoopprijs verwerkt.

5. Negatieve punten minder belicht

De positieve punten worden op overheidssites belicht, maar de negatieve punten amper. De negatieve punten zijn wel bekend, maar die worden in de registers van databases over TTIP bewaard. De info is er dus wel, je kunt het zelf achterhalen. Maar het punt is dat die info wordt niet gepresenteerd.

Door het presenteren van de mooie kanten van het TTIP, door de overheid en het – in veel mindere mate – beschikbaar maken van de negatieve punten, kan een verwrongen beeld ontstaan. Diverse media belichten de negatieve punten, waardoor het vertrouwen in en het draagvlak voor het TTIP niet echt stijgt.

Wat kun jij doen?

Dat het draagvlak voor het TTIP niet heel groot is bij de (Nederlandse) burger, is een understatement. Maar goed, dat heeft de overheid zelf veroorzaakt. Communicatie is nooit het sterkste punt geweest van de overheid. Maar goed, wat kun jij doen? Nou, om het maar simpel te zeggen; niet veel. Maar toch een beetje

1. Petitie tekenen
   Op diverse websites kun je petities tekenen tegen het TTIP (6). Zo’n 2 miljoen Europeanen hebben dit al gedaan.
2. Je referentiekader vergroten
   Informeer je breed over TTIP. Er zitten absoluut positieve kanten aan het verdrag. Maar je kunt je afvragen waarom de burgers niet beter door de overheid worden geïnformeerd.
3. Veel te weten komen over voeding en ingrediënten
   Mocht het TTIP er komen – het was de bedoeling dat het eind 2015 van kracht werd – dan is het wel handig om te weten wat wel en wat niet gezond voor je is. Het is natuurlijk leuk dat de prijzen van je voedingsmiddelen zouden dalen, maar als dat komt doordat je hormoonvlees eet, genetisch gemanipuleerde voeding of chloorkippen dan word je wellicht wat minder blij.
4. Biologisch eten
   Hormoonvlees en chloorkippen zijn – zeg maar – het tegenovergestelde van biologische voedingsmiddelen. De regels tussen biologische voeding en de producten van de bio-industrie verschillen nogal. Je kunt wel raden welke voeding bijdraagt aan je gezondheid.
5. Streekproducten
   Mocht het TTIP verdrag er in 2016 komen (Obama wil het verdrag graag binnen zijn presidentschap in werking laten gaan), dan kun je besluiten om meer streekproducten te kopen. De producten bij jou uit de regio komen niet uit de VS en vallen derhalve binnen de wettelijke regels en kaders zoals Nederland (en de EU) ze hebben opgesteld.

Ik hoop dat dit artikel bijdraagt aan je beeldvorming over TTIP. Het verdrag zal er wel komen, er zijn immense belangen mee gemoeid van aan aantal spelers. Ik ben van mening dat het goed is dat jij zelf bepaalt of het goed voor je is of niet. Dit doe je onder andere door er veel over te weten te komen.

Derhalve ben je in staat om de juiste aankoopkeuzes te maken, waarbij jij vindt dat ze het beste passen bij je gezondheid. Die keuzes maak je vooral in de winkel, waar de producten zullen worden verkocht die, dankzij het TTIP daar liggen. Dus, is het TTIP een zegen of een last?

Ik denk geen van beiden. Je zult zelf de voordelen te leren kennen en de nadelen (de ongezonde producten) te herkennen. Dit vergt dus eigenlijk meer van je beoordelings- en je beslissingsvermogen.

Meer weten

Voeding bepaalt in belangrijke mate hoe je je voelt, hoeveel je weegt en hoeveel energie je hebt. Er bestaat een verband tussen onze westerse eetgewoontes en de trend in overgewicht, diabetes 2 en allerlei andere vervelende ziektes. In het e-boek Gezonde Voeding lees je over de preventieve werking van voeding. Het geeft je tal van alternatieven en inzichten.

Een ander praktisch e-boek is het e-boek Gezond in 10 stappen. In korte tijd krijg je heel veel tips die je gezonder en gelukkig maken.

Bronnen:
(1) http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/ttip-handelsovereenkomst-tussen-europese-unie-en-de-verenigde-staten
(2) http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/ttip-handelsovereenkomst-tussen-europese-unie-en-de-verenigde-staten/mogelijke-voordelen-van-ttip
(3) http://www.europa-nu.nl/id/vh6tqk1kv3pv/europese_unie_in_cijfers
(4) https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_landen_naar_bnp (let wel: weergave in US Dollars, zelf even omrekenen naar €)
(5) http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/ttip-handelsovereenkomst-tussen-europese-unie-en-de-verenigde-staten/mogelijke-voordelen-van-ttip
(6) https://stop-ttip.org/
http://www.nrcq.nl/2015/04/03/vijf-redenen-waarom-dat-ttip-jou-iets-moet-uitmaken
https://www.foodwatch.org/nl/foodwatchnl-de-voedselwaakhond/